(خاکستر سرد ) اغفال استالین از سوی قوام السطنه

بنگر آن حوری سیاه و سپید
نه همه پاک جسم او نه پلید
ساخته در وجود خویش پدید
نیمه‌ای یأس و نیمه‌ای امید

چون ز آتش یکی سخن بشنفت
بامدادان به او چنین می‌گفت

بس حقیرم مبین و تند مرو
اندکی سرگذشت من بشنو

قوام السطنه  پس از بازگشت از شوروی در سال ۱۳۲۵اخود شخصا  مبادرت به تشکیل حزب  نمود  . مرحوم حسین مکی محقق  وپژوهشگر معاصردر کتاب خاطرات خوددر این باره چنین میگوید

روزی معاون نخست وزیر وقت به من زنگ زد و گفت قوام السطنه نخست وزیر ترا به کاخ ییلاقی برای فلان روز خواسته است . روز موعودبه اطاق کوچکی که جنب دفتر نخست وزیر بود راهنمایی شدم  قوام در کنج اطاق پشت میز کوچکی  نشسته بود،  اوبه من گفت میخواهم حزب نیرومندی تشکیل بدهم آیا با من در این کار همکاری میکنی ؟

من جوابم مثبت بود .( نقل به مضمون )

چند روز از این مذاکره گذشت. تا یک شب در کافه کنتیناتال در خیابان استامبول با دکتر شهید نورانی ، صادق هدایت ، صبحی مهتدی {قص گوی روز های جمعه  برای کودکان }، عبدلحسین نوشین ،فداکار نماینده حزب توده بر سر یک میز نشسته بودیم ناگهان رادیو کافه شروع به پخش اخبار کرد و قوام السطنه خبر تشکیل حزب را داد همگی به نطق قوام گوش می دادیم روز بعد نامه ای با مارک نخست وزیری که هیچکس ان را امضا نکرده بود دریافت کردم متن نامه چنین بود.

آقای حسین مکی خواهشمند است روز شنبه ۲۹ تیرماه جاری ساعت ۵/۵ بعد از ظهر برای صرف چای در کاخ ییلاقی {منظور نویسنده قلهک است  }حضور بهم رسانید .روز موعود وقتی وارد کاخ شدم عده ای در حدود ۳۰ الی ۴۰ نفر در محوطه چمن کاخ ییلاقی هردوسه نفر با هم مشغول صحبت بودند .قوام السطنه و مظفر فیروز وارد جمعیت شدند معلوم شد این عده  عضو موسس  حزب هستند  که شورای عالی آن را تشکیل میدهند  اشخاصی که اسمشان در نظرم مانده عبارت بودند از حایری زاده ، موسوی زاده  ، محمود محمود ، دکتر حسین پیر نیا ، ابولحسن صادقی ، سید هاشم وکیل ،  احمد آرامش ،حسن ارسنجانی ،درخشانی ،خسرو هدایت ،آشتیانی زاده ، غلامحسین فروهر ، مظفر فیروز وجواد گنجه ای .

 قرار شد کمیسیونها  انتخاب تشکیل گردد.

مهمترین کمیسیون کمیسیون تشکیلات بود که رئیس آن موسوی زاده و نایب رئیس ، خسرو هدایت بود و دبیر حسین مکی قرار عضویت داشتند .

چندی بعد قرارشد روزنامه ای از طریق حزب منتشر شود نام این روز نامه دمکرات ایران بود  هیئت تحریه آن عبارت بودند از محمود محمود { نویسنده تاریخ روابط ایران و انگلیس }، دکتر پیرنیا ، مکی ، خانم  مهر انگیز دولتشاهی {خواهر زاده صادق هدایت } ، حسن ارسنجانی . سرمقاله شماره اولیه در روز نامه به عهده من بود . تااینکه حسن ارسنجانی اداره روز نامه را به عهده گرفت .،محل حزب هم کافه شهرداری در چهار راه  خیابان پهلوی محل فعلی تاتر شهر بود .

چنین  بود گزارش کوتاهی از تشکیل حزب دمکرات ایران به رهبری قوام السطنه

. آنچه مسلم است تشکیل این حزب برای اغفال استالین و روسیه شوروی بود بطوریکه چند نفر از سران حزب توده را که مورد توجه روسیه شوروی بودند ( دکتر مرتضی یزدی ،ایرج اسکندری ،کامکار و..به عنوان اعتلاف  با حزب توده به کابینه خود راه داد

_________________________________________________________________

حسین مکی ( ۱۲۹۰ میبد یزد – ۱۷ آذر ۱۳۷۸ تهران) نویسنده، مورخ و چند دوره نماینده مجلس ایران از جمله نماینده اول تهران در دوره شانزدهم مجلس شورای ملی بود

در سال ۱۳۲۲ مکی به اتفاق عده‌ای از مهندسان، حزب ایران را تأسیس کرد. در فروردین و اردیبهشت ۱۳۲۵ معاون شهردار تهران بود و بعد به سبب اختلاف با مهدی مشایخی شهردار تهران به محل کار خود در وزارت راه بازگشت و با سمت مدیرکل وزارت کار به فعالیت پرداخت.

در همان سال، پس از آنکه قوام‌السلطنه نخست‌وزیر وقت، حزب دموکرات را به راه‌انداخت، به درخواست قوام عضو کمیته تشکیلات و سپس رئیس تشکیلات حزب در غرب ایران شد. سال بعد به نمایندگی از اراک به مجلس شورای ملی رفت (دوره پانزدهم).