گروه ایرنا زندگی – اصفهان از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری است. بناهای تاریخی متعدد در کنار جذابیت‌های طبیعی، اصفهان را برای هر گردشگری دوست‌داشتنی می‌کند. آتشگاه یکی از همین جاذبه‌ها است، مقصدی جالب که هم‌زمان دارای ارزش تاریخی و چشم‌انداز طبیعی است. با ما همراه باشید.

معرفی آتشگاه اصفهان

آتشگاه اصفهان که با نام‌ آتشکده اصفهان نیز شناخته می‌شود، از کهن‌ترین یادگارهای تاریخی دوره ساسانی و جاهای دیدنی اصفهان است. نام اصلی این آتشکده دژ مهربین بوده است و حال مردم به آن قلعه ماربین نیز می‌گویند. این آتشکده یکی از هفت آتشکده بزرگ و مهم دوران ساسانیان محسوب می‌شد.

آتشگاه اصفهان کجاست؟

آتشگاه اصفهان بر بلندای ۱۰۰ متری کوه آتشگاه، در بخش ماربین و هشت کیلومتری غرب اصفهان قرار دارد. این مکان در قسمت جنوبی خمینی‌شهر، با فاصله ‎دو کیلومتری از منارجنبان و در قسمت شمالی بزرگراه اصفهان-نجف ‌آباد واقع شده است. از بالای این کوه شاهد چشم‌اندازی زیبا از چهارسوی شهر، باغ‌ها و کشتزارهای اطراف خواهید بود.

برای دسترسی به آتشگاه باید از خودروی شخصی یا تاکسی‌های دربست استفاده کنید. برای این منظور، از هر کجای شهر که هستید، خود را با استفاده از بزرگراه خرازی یا خیابان جهاد به خیابان آتشگاه برسانید. پس از حدود هشت کیلومتر پیشروی در این خیابان، ورودی آتشگاه را خواهید دید. پس از رسیدن به کوه، خود را آماده صعود کنید. در نظر داشته باشید شاید این صعود برای برخی از بازدیدکنندگان مشکل باشد.

تاریخچه آتشگاه اصفهان

بررسی‌‎ها نشان می‎‌دهند قدمت این بنا به قرن ششم پیش از میلاد بازمی‌گردد و در قرن سوم میلادی، به محلی برای برپایی آتش جاودان تبدیل شده است. در متون کهن از آن با نام دژ مهرین یاد کرده‌اند و اشارات بسیار به فرهنگ و تمدن دیرینه‎ شهرک باستانی مهرین و ماربین، نشانگر قدمت و اصالت این بنا است.

بررسی این بنا از سال ۱۹۳۸ میلادی توسط آندره گدار، در سری مجلات ایران‌شناسی آغاز شد. نخستین نقشه معماری دقیق آن نیز در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط ماکسیم سیرو تهیه شد. از ایرانیان،‌ نخستین بار موبدی زرتشتی به نام رشید شهمردان و سپس دکتر باستان‌شناسی به نام علیرضا جعفری‌زند به‌همراه میترا آزاد به بررسی این بنا پرداختند. این باستان‌شناسان ایرانی، نتایج تحقیقات خود را در کتاب‌هایی با همین عنوان ارائه داده‌اند.

امروزه در بافت بنا شاهد سوراخ‌های بسیاری خواهید بود که توسط غارتگران به امید یافتن گنج کنده شده‌‎اند. همچنین عدد ۱۳۵۳ حک شده روی برخی از خشت‌های قسمت شمالی سازه، نشان می‌دهد که بنای آتشکده در دوران پهلوی مرمت شده است.

معماری آتشگاه اصفهان

معماری باستانی بنای آتشکده، به‌خوبی نمایانگر دیرینه تاریخی آن است؛ سازه‎ عظیمی که هر گوشه‎ آن ۱۰۷ متر طول دارد و مانند دژی نفوذناپذیر است. آثار باقی‌مانده از بنا نشان می‌دهد این سازه دارای پنج طبقه بوده است که اکنون فقط دو طبقه از آن دیده می‌شود. آثاری از ستون‌های بلند و محکم از میان کوه تا اتاقک بالای کوه و اتاق‌های متعدد دیگر استوار روی آن ستون‌ها نیز قابل‌مشاهده است.

در حال بالا رفتن از کوه، ممکن است چشم‌تان به آثار به‌جای مانده از پله‌هایی بخورد که در دل کوه ساخته شده بودند و اکنون فقط آثاری ناچیز از آن‌ها باقی مانده‌اند. همچنین پایه‌های بازمانده بر دیواره‎‌ها نشان می‌دهند در قرون گذشته، این سازه دارای گنبدی دوار و بلند بوده است.

بافت این بنا از جنس خشت خامی است که از ملات خاک رس، آهک، و ساقه‌های نی، ساخته شده است. از شاخه‌های نی خشک در بین خشت‌ها، برای استحکام بیشتر استفاده می‌شد.

بر فراز بنا در بلندترین نقطه‎ کوه، اتاقکی گرد و دارای هشت گوشه، از جنس خشت دیده می‌شود که دور تا دورش را پنجره‌هایی هشت گانه پوشانده‌اند و دارای نیم‌متر قطر است. خیلی‌ها معتقد هستند که به‌دلیل وجود پنجره‌هایی رو به بیرون، موبدان زرتشتی آتش جاودان را در این مکان نگهداری می‌کردند. از آخرین دورانی که این آتشکده فروزان بوده، گواه چندانی بر جای نمانده است.

بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان

از آنجا که آتشگاه در محیطی باز و روی کوه واقع شده است و برای دسترسی به آن نیازمند صعود از کوه هستید، بهترین زمان برای بازدید از آن فصل بهار است؛ چراکه گرمای تابستان یا سرمای پاییز و زمستان می‌توانند آزاردهنده باشند. به‌خصوص ماه‌های اردیبهشت و خرداد به‌دلیل وجود هوای معتدل و مطبوع و محیط کم‌وبیش خلوت‌تر نسبت به عید، بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان است. همچنین به‌دلیل موقعیت قرارگیری، توصیه می‌شود بازدید در ساعات روشنایی روز انجام شود.