خنیاگران ترانه‌ساز حیات/ توفیق خراسان رضوی در طرح کاشت درخت

به گزارش ایرنا، درختان ریه‌های طبیعت برای تصفیه هوا هستند که حفظ و حمایت از محیط زیست در گرو تداوم کاشت و حفاظت از درخت است و طرح کاشت یک میلیارد اصله درخت در کشور و استفاده از ظرفیت‌ مشارکت‌های مردمی نیز تلاشی در همین راستا ارزیابی می‌شود.

درخت عنصر زنده‌ای است که به علت ۳۳ نوع خدمتی که به اکوسیستم ارائه می کند یکی از ارزشمندترین موجودات زنده جهان محسوب می‌شود و در حقیقت اگر درخت نبود در تولید اکسیژن، ترسیب کربن، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از خاک و انباشت سفره‌های آب زیرزمینی با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شدیم.

برگ درخت قادر است با جذب گرد و غبار و سایر ذرات معلق در هوا و با انجام فرایند فتوسنتز، دی اکسید کربن هوا را جذب و از آن اکسیژن بسازد و به طور طبیعی با جذب کربن اضافی هوا به پالایش هوا کمک کند.

هر درخت قادر است سالانه به طور میانگین ۲ کیلوگرم اکسیژن تولید کند و میزان اکسیژن آزاد شده به وسیله درختان پهن‌برگ در هر هکتار بین ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار کیلوگرم است که می‌تواند نیاز ۱۰ انسان را تامین کند.

از سویی یک درخت در مدت یک سال با انجام عمل تبخیر و تعرق به اندازه ۲۵۰ تا ۴۰۰ لیتر آب را به صورت بخار از خود متصاعد می‌کند؛ همچنین در تعیین دمای محیط پیرامونی خود نقش دارد به طوری که هوای یک منطقه درختکاری شده می‌تواند تا ۱۱ درجه سانتیگراد خنک‌تر از منطقه بی‌درخت همجوار آن باشد.

بنا بر اعلام کارشناسان یک درخت ۵۰ ساله به خاطر خدماتی که به اکوسیستم یا بوم‌سازگان ارائه می‌دهد تا ۲۰۰ هزار دلار ارزش‌گذاری شده است.

در قالب اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت که از سال گذشته اجرایی شده است، قرار شد در بازه ای چهار ساله با مشارکت مردم و دوستداران محیط زیست در حالت مطلوب این تعداد درخت در سراسر کشور کاشته شود.

ایران، با ۱۴.۳ میلیون هکتار جنگل، که معادل ۸.۷ درصد از کل مساحت آن را دربرمی گیرد، کشوری کم جنگل است در حالی که فرسایش خاک آن سه برابر متوسط جهانی است و سالانه خسارتی بالغ بر ۲۸ میلیارد دلار از این ناحیه به کشور وارد می‌شود.

بر اساس بررسی‌های اخیر مرکز پژوهش های مجلس، کشور ما در ۵۰ سال گذشته با ۲ درجه افزایش دما، ۵۵ میلی‌متر کاهش بارندگی و ۲۷۰ میلی متر افزایش تبخیر رو به رو شده است.

در این میان خطه خراسان رضوی، به دلیل درگیری خطه خشک و نیمه‌خشک آن با کاهش بارش، خشکسالی و در پی آن فرسایش آبی، بادی و خاکی، شاهد از دست رفتن سالانه چندین میلیون تن خاک خود است.

خراسان رضوی ۱۸ درصد از گستره کل بیابان‌های ایران را دارد و بر این اساس هم‌اینک ۵.۵ میلیون هکتار از مساحت این استان، یعنی ۴۸ درصد گستره این خطه را اقلیم بیابانی تشکیل می‌دهد.

آخرین بررسی‌های اعلام شده از سوی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری نشان از شناسایی دست‌کم ۳۰ کانون زیر تاثیر فرسایش بادی با سطحی معادل ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار در خراسان رضوی دارد که تا پیش از این مطالعات، گمان می رفت شمار آنها تنها ۱۶ کانون با گستره یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار باشد.

فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی، اثرات مخرب خشکسالی و کاهش بارش ها، همه و همه در گذر زمان و در پی هم رقم خورده است و برای مدیریت آن هم نیاز به گذر زمان و اجرای برنامه‌های بلندمدت و هدفمند، با در نظر گرفتن کلیه جوانب امر است.

حل مشکلات موجود در بیابان زایی و توسعه جنگل های دست کاشت کشور از اهداف اجرای این طرح است و خراسان رضوی یکی از استان هایی است که نیاز به موفقیت مطلوب در اجرای این طرح دارد چرا که عرصه های بیابانی این استان به شکل نگران کننده ای در حال رشد است.

هم اکنون هشت میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از مجموع ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار پهنه استان خراسان رضوی را عرصه‌ های منابع طبیعی تشکیل می‌دهند که ۵.۵ میلیون هکتار آن مناطق بیابانی است.

خراسان رضوی، رتبه نخست جنگل‌های دست کاشت

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: این استان با ۷۵۶ هزار هکتار، امسال رتبه نخست جنگل دست کاشت در کشور را کسب کرده است که موفقیت بزرگی برای این استان محسوب می شود.

محسن فنودی بیان کرد: کاشت درخت در استان ما در اجرای طرح کشوری کاشت یک میلیارد درخت، دارای اهمیت است اما بر این اعتقادیم درخت داری بر درختکاری اولویت دارد و حفظ و نگهداری درختان و جلوگیری از خشک شدن آنها وظیفه به مراتب مهم تری است.

وی اظهار کرد: اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت از اسفند پارسال ابلاغ شد و با توجه به عدم پیش بینی لازم برای اجرا، تلاش شد تا در یکسال اخیر از تمام ظرفیت ها برای این منظور استفاده شود بنابراین امسال تمامی نهالستان های استان فعال شده و روند خوبی در تولید را در حال اجرا داریم.

مدیرکل منابع طبیعی خراسان رضوی با اشاره به محدود بودن اعتبارات، اظهار کرد: بیش از هشت میلیون هکتار از زمین های ملی که ۷۰ درصد گستره استان را دربرمی گیرد، سطح بزرگی برای درختکاری است و خوشبختانه اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده است.

وی مشارکت مردم را دارای اهمیت و نقش موثری دانست و گفت: موفقیت در اجرای هر طرحی در گرو همراهی مردم است و ما شاهد موفقیت مطلوبی در اجرا بوده ایم.

فنودی با بیان اینکه سالانه باید ۲۵۰ میلیون اصله نهال در کشور تولید و کاشته شود، ادامه داد: با کمک مردم و همراهی دوستداران منابع طبیعی و محیط زیست، سهم سالانه خراسان رضوی از این میزان کاشت ۳۶ میلیون درخت است.

کاشت ۶ میلیون درخت در خراسان رضوی

معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی اظهار کرد: از اسفند پارسال تا کنون ۶ میلیون درخت در این استان کاشته شده است که سه میلیون از این تعداد به صورت بذری کاشته شده تا به همان شکل جنگلی و سازگار با محیط رشد کند.

علی شکاری، این وضعیت را موفقیت بسیار خوبی برای خراسان رضوی در کاشت درخت برشمرد و گفت: این در حالی است که در سالهای گذشته بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار درخت در این استان توزیع و در طول سال کاشت می شد.

وی با بیان اینکه درختان کاشته شده همگی گونه های جنگلی و کم آب طلب هستند، اظهار کرد: به این ترتیب درخت های کاشته شده به صورت طبیعی و بدون نیاز به شرایط خاص کاشته و به مرور رشد می کنند.

شکاری افزود: به عنوان مثال در شهرستان های نیشابور و گناباد ۳۰۰ هکتار و در شهرستان سرخس ۲۰۰ هکتار درخت در یکسال اخیر کاشته شده است.

معاون اداره کل آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به تحقیقات انجام شده، بهترین راه برون رفت از مشکلات محیط زیستی را، احیا و توسعه جنگل ها و کاشت درخت دانست و گفت: در نبود و کمبود درخت، بروز گرد و غبار و ریزگرد، آلودگی آب و خاک، افزایش انواع آفت و بیماری در جنگل های کشور، برهم خوردن تعادل اکولوژیکی اکوسیستم های جنگلی و بیابان زایی رخ می نماید.

وی بیان کرد: میزان تولید دی اکسید کربن در جهان حدود ۳۶ میلیارد تن است و زمین هر ساله به طور متوسط ۱۵ میلیارد درخت را از دست می دهد بنابراین کاشت درخت ضرورتی برای تداوم زیست بشر است.

وی با بیان اینکه تخریب جنگل ها مشکلاتی را در عرصه جهانی ایجاد کرده است،‌ گفت: افزایش گازهای گلخانه‌ای، بروز پدیده ریزگرد و گرد و غبار، شدت فرسایش خاک، بروز بلایای طبیعی، آلودگی آب و خاک و تغییر اقلیم از جمله پیامدهای تخریب جنگل است.

تولید ۲۰ میلیون اصله نهال در یک سال

فنودی با بیان اینکه تولید نهال در اجرای موفق طرح کاشت یک میلیارد درخت بسیار مهم است، گفت: در یکسال گذشته بیش از ۲۰ میلیون اصله نهال در استان خراسان رضوی تولید شده که ۶ میلیون اصله از این شمار در اسفند امسال آماده توزیع است که ۲ میلیون اصله درختان جنگلی و چهار میلیون اصله درختان بیابانی هستند.

وی بیان کرد: پیش بینی می شود تا پایان سال زراعی ۱۴۰۳ معادل هفت میلیون اصله تولید نهال در استان محقق شود.

وی با بیان اینکه گونه های بیابانی مازاد بر نیاز استان تولید و به استان های همجوار هم ارسال شده است، بیان کرد: مدیریت و نظارت بر کاشت و حفظ درختان با توجه به اهمیت اجرای طرح به شدت مورد توجه است.

۹۰ درصد درختان جدید سبزینگی دارند

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه به جرات می توان گفت حفظ سبزینگی درختان از کاشت آنها بسیار مهم تر است، بیان کرد: ۹۰ درصد درخت‌های کاشته شده در یکسال اخیر با رعایت اصول کاشت و نظارت بر روند کاشت دارای سبزینگی هستند که این نشان از نگهداری موثر درختان دارد.

وی با بیان اینکه سطح فضای سبز در خراسان رضوی به دلیل سال های متناوب خشکسالی بسیار کم شده است، اظهار کرد: به همین دلیل است که روز به روز شاهد افزایش آلودگی هوا در استان و مشهد هستیم بنابراین حتی ۵۰ درصد موفقیت در طرح کاشت درخت برای ما با ارزش است.

فنودی اظهار کرد: رشد مناطق بیابانی در خراسان رضوی بسیار زیاد است به طوری که اکنون ۳۰ کانون بیابانی داریم که این رقم تا سه سال پیش ۲۳ کانون بوده است.

وی تصریح کرد: اگر درخت نکاریم، نمی‌توانیم زندگی کنیم و باید برای این امر همه مردم و دستگاه ها همکاری موثر داشته باشند زیرا زندگی تک تک ما به این امر بستگی دارد.