پیشنهاد روحانی در مورد زنجانی چه کسی می‌تواند در جامعه بزرگی مثل ایران به این عظمت، دین، فرهنگ و با عشق به خاندان رسالت ببیند عده‌ای از هم‌نوعانش آسیب اجتماعی دیدند و به خاطر بی‌پناهی به قبر پناه برده‌اند.
ایسنا: رئیس‌جمهوری روز گذشته، در نشست تخصصی جامعه نظارت و بازرسی دولت با اشاره به موضوع «گورخواب‌ها» و نامه‌ای که اصغر فرهادی به او نوشته بود، گفت:«چه کسی می‌تواند در جامعه بزرگی مثل ایران ببیند عده‌ای از هم‌نوعانش که آسیب اجتماعی دیدند شب به‌خاطر بی‌پناهی به قبر پناه ببرند». حسن روحانی، عنوان کرد: «من دیروز (سه‌شنبه) از یکی از هنرمندان نامه‌ای را خواندم که بسیار دردناک بود. شنیده بودیم بعضی‌ها از فقر، کارتن‌خواب می‌شوند یا زیر پل‌ها می‌خوابند اما قبرخواب را کمتر شنیده بودیم. این هنرمند در نامه نوشته بود وقتی این موضوع را دیدیم بغض در گلویم و شرمساری در سیمایم ایجاد شد.چه کسی می‌تواند در جامعه بزرگی مثل ایران به این عظمت، دین، فرهنگ و با عشق به خاندان رسالت ببیند عده‌ای از هم‌نوعانش آسیب اجتماعی دیدند و به خاطر بی‌پناهی به قبر پناه برده‌اند. قبلا زنده‌به‌گور می‌گفتند، اما الان طرف برای اینکه سرما را تحمل کند خودش را در گور می‌کند». او با تأکید بر اینکه این مسئله برای دولت و مردم قابل‌تحمل نیست، افزود: «برای حل چنین موضوعاتی همه باید یکپارچه شویم و از مسائل جناحی و اختلافات دست برداریم و مشکلات اساسی کشور را مد نظر قرار دهیم. برای حل مشکلات همه باید دست به دست هم بدهیم. دولت و ملت و همه مسئول هستیم و در برابر فساد همه ما مسئولیم. بزرگ‌ترین قدرت برای مقابله با فساد نظارت عمومی است». رئیس‌جمهوری با اشاره به ارائه منشور حقوق شهروندی در ۲۹ آذر، عنوان کرد: «می‌خواهم این تاریخ ۲۹ آذر در ذهن ما بماند. من در این روز منشور حقوق شهروندی را به ملت بزرگ ایران عرضه کردم و یک هدف این بود که ملت ما درزمینه حقوق شهروندی مطالبه‌گر باشد و از دولت، قوه قضائیه، قوه مقننه و نیروهای امنیتی بخواهد و مطالبه کند. حق‌مداربودن، حق‌خواه‌بودن و حق‌جو‌بودن یکی از وظایف ماست». حسن روحانی ادامه داد: «قوه مجریه، قضائیه و مقننه هرکدام دستگاه‌های نظارتی متفاوتی دارند و شورای نگهبان هم یک دستگاه نظارتی به شمار می‌آید. حالا چرا با وجود این همه دستگاه نظارتی باز هم شاهد تخلفات بزرگ هستیم. چگونه می‌شود که یک تخلف عظیم و بزرگ حدود سه میلیارد دلار در کشور ایران در دولت قبل اتفاق بیفتد؟ این همه دستگاه‌های نظارتی بودند، اما کدام‌یک نظارتشان قوی نبوده است. یا قوانین ما اشکال دارد یا افرادی که مسئولیت نظارت دارند مشکل دارند». او افزود: «مگر یک نفر خودش به‌تنهایی می‌تواند سه میلیارد دلار به جیب بزند؟ به کجا وصل بوده است؟ چه کسانی به او کمک کرده‌اند و شریک‌هایش چه کسانی بوده‌اند؟ چگونه نفت، اموال و صدها میلیون دلار پول در اختیار او قرار گرفته است؟ دستگاه قضائی رسیدگی کرده و به یک حکمی رسیده است. من راجع به دستگاه قضائی و حکم آن فرد بحثی ندارم چون این مربوط به دستگاه قضائی است و قاضی بررسی کرده و به یک حکمی رسیده است اما سؤال مردم همچنان باقی است. حالا اگر یک فردی اعدام شود، پول چه شد؟ پولی که در اختیار این آقا بود کجا رفت؟ چه کسانی مؤثر بودند و نقش داشتند؟» رئیس دولت تدبیر و امید، گفت: «از آغاز پرونده پیشنهاد دادم به‌جای اینکه این فرد مستقیما در اختیار قوه قضائیه قرار بگیرد، در اختیار وزارت اطلاعات قرار گیرد تا اطلاعات شفاف و پرونده پخته شود و بعد در اختیار دستگاه قضائی قرار بگیرد؛ اما به‌هرحال این مسئله عملی نشد. به عنوان نماینده ملت ایران و مسئول اجرای قانون اساسی عرض می‌کنم که در پرونده‌های مهمی که میلیاردها از اموال عمومی مردم حیف‌ومیل شده، باید به سؤالات مردم پاسخ داده شود و اگر پاسخ داده نشود چیزی مهم‌تر از سه میلیارد دلار و بیش از ده‌ها میلیارد دلار از دست داده‌ایم و آن مسئله اعتماد عمومی مردم و مسئله سرمایه اجتماعی است». روحانی افزود: «اگر مردم در مبارزه با فساد، جدی باشند، آن وقت سازمان‌های نظارت و بازرسی حرفه‌ای ما در سه قوه با امید و قدرت بیشتری این مسیر را ادامه می‌دهند. همه ارکان باید کنار هم قرار بگیریم و با فساد و انحراف مبارزه کنیم و معیار برای ما اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی باشد».
چرا برخی سایت‌ها و روزنامه‌ها
اگر علیه دولت فحاشی کنند تشویق می‌شوند؟
او گفت: «در دستگاه‌های نظارتی مهم این است که پیش‌داوری نداشته باشیم؛ چون ما را بسیار به خطا وامی‌دارد. در بسیاری از موارد متأسفانه به خاطر مسائل حزبی و جناحی و گاهی حتی مسائل قومیتی یا حتی قیافه ظاهری طرف پیش‌داوری می‌کنیم و از همه بدتر این است که بگوییم این برای این جناح یا آن جناح است». رئیس‌جمهوری با طرح این پرسش که چرا یک عده در کشور حاشیه امنیتی دارند، عنوان کرد: «این حاشیه امنیتی از کجا آمده است؟ چرا خبرگزاری‌ها، سایت‌ها و روزنامه‌ها هرچه بگویند، بنویسند، فحاشی کنند و تهمت بزنند حاشیه امنیتی دارد؟ اگر این کارشان مربوط به دستگاه اجرائی و دولت باشد، گاهی تشویق هم می‌شوند. حالا جرئت نمی‌کنند راجع به دستگاه‌های دیگر چیزی بنویسند». روحانی ادامه داد: «مسئله مهم‌تر این است که ما از وقوع گناه خوشحال بشویم. بعضی‌ها به خاطر مسائل جناحی و خطی وقتی روزنامه و سایتی را می‌بینند که فحاشی و توهین می‌کند و افترا می‌بندد، از گناه خوشحال می‌شوند. سقوط اخلاقی در جامعه زمانی است که کسی از گناه، منکر و دروغ خوشحال شود». او افزود: «ما ایرانی‌ها می‌گوییم یک بام و دو هوا. بعضی افراد افراطی در برخی جناح‌ها این‌گونه هستند و می‌گویند دروغ و تهمت اگر علیه جناح من باشد بد است و اگر علیه جناح مقابل باشد خوب است. درحالی‌که اسلام آمده تا ما را از این ضلالت و گمراهی نجات دهد. نباید خرده‌حساب‌ها، دشمنی‌ها، دعواها و اختلافات موجب آن شود که از عدالت فاصله بگیریم. عدالت، فوق مذهب است و نباید پیش‌داوری کنیم». رئیس‌جمهوری گفت: «من سراغ دارم در مواردی معلم یا استادی در دادن نمره جناح را در نظر گرفته است. خدا نکند ما به آن روزی برسیم که معلم در دادن نمره نگاه کند این فرد، فرزند چه کسی است یا فامیل او یا فرزند دشمنش یا از این جناح و آن جناح». حسن روحانی ادامه داد: «در بازرسی‌ها که نوعی قضاوت اولیه در پایان بازرسی صورت می‌گیرد و با وجود اینکه دادگاهی نیست؛ اما به‌نوعی داوری می‌شود، خیلی مهم است که عدالت را مدنظر قرار دهیم. در تمام بازرسی‌ها باید به این نقطه برسیم که اشکال ریشه‌ای از کجا بوده و اگر آن را پیدا و منعکس کردیم، برای حل آن مقررات و رویه‌ها را اصلاح کنیم. در‌این‌صورت می‌توانیم در کارمان موفق باشیم. رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه در بازرسی‌ها حریم خصوصی مردم نباید افشا شود، عنوان کرد: «ممکن است در یک بررسی و بازرسی یا خواندن یک نامه خصوصی یا بازرسی از محل کار، بازرس به نکته‌‌ای برسد که ممکن است گناه باشد؛ اما جزء زندگی شخصی و خصوصی فرد به حساب بیاید که در‌این‌صورت حق ندارد آن را افشا کند». او افزود: «۱۵ سال پیش آقایی نزد من آمده بود و می‌گفت فلانی برای فلان کار مناسب نیست؛ چون من یک روز از اذان ظهر تا نزدیکی‌های مغرب با او بودم و دیدم نماز ظهر و عصر نخواند. من به او گفتم چقدر قبل از مغرب از او جدا شدی؟ که گفت نیم‌ساعت، گفتم ممکن است در همان نیم‌ساعت خوانده باشد. اگر یک بار دیدید رفیقی نماز خوانده، از لحاظ شرعی باید او را نمازخوان تلقی کنید. اصلا چرا این‌گونه حساب و کتاب می‌کنید؟». روحانی گفت: «بعضی‌ها ذهنشان اساسا بیماری‌هایی دارد که اسرار مردم و زندگی خصوصی آنها را دنبال نکنید؛ اما اگر جرمی انجام شده و مربوط به مصالح جامعه است، باید بررسی کنیم و برایمان تفاوتی نداشته باشد که این فرد چه کسی است. همه افراد از لحاظ قانون باید مساوی باشند. بسیار مهم است که در این شرایط کشور، به مسئله فساد توجه کنیم و برای مقابله با فساد کمربندها را محکم ببندیم. اگر می‌خواهیم اقتصاد درست شود، رشد و توسعه صورت بگیرد و اقتصاد مقاومتی را ببینیم، یکی از شرایط آن نبودن فساد است».
او با بیان اینکه برای مبارزه با فساد بازرسی‌های ویژه از قوای سه‌گانه لازم هستند؛ ولی کافی نیستند، افزود: «اینها همه نظارت‌های حرفه‌ای و ویژه است. ما نیاز به یک نظارت و بازرسی کامل عام و عمومی داریم که آن نظارت مردم است. همه مردم باید به صحنه نظارت بیایند. مگر می‌توانیم مشکلی را در جامعه بدون حمایت مردم حل کنیم».
اعتماد مردم قدرت اول کشور است
روحانی با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین سرمایه‌ای که نظام جمهوری اسلامی ایران دارد، سرمایه اجتماعی است، تأکید کرد: «موشک و هواپیما و نیروی نظامی همه سر جایشان و دستشان هم درد نکند؛ ولی آنها قدرت دوم هستند. وقتی قدرت ملی را بررسی می‌کنیم، قدرت نظامی در رده چندم است و مردم، اعتماد مردم و سرمایه‌های اجتماعی جزء قدرت‌های اول هستند».
او افزود: «یکی از وظایف مهم نظارت‌ها و بازرسی‌ها ترمیم سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی است. در هر موضوعی اگر جرم، تخلف و انحراف بزرگی رخ می‌دهد و به‌ویژه اگر مردم احساس کنند تخلف یک فرد نبوده و یک مجموعه بوده، باید مسئله برای مردم کاملا واضح شود و توضیح داده شود تا ما بتوانیم مشکلی را که در اعتماد عمومی جامعه به وجود آمده، ترمیم کنیم».
رئیس‌جمهوری با طرح این پرسش که ما برای چه به دنبال نظارت هستیم، گفت: «باید ابتدا با فردی که مقصر و متخلف بوده، برخورد شود؛ اما مهم‌تر این است که ما در فرایند کار باید ببینیم قوانین، مقررات و رویه‌های ما چه اشکالی داشته است. هر بازرسی مهمی در نهایت باید به یک پیشنهاد برای اصلاح فرایندها و رفع نقص رویه‌ها، آیین‌نامه‌ها و حتی قوانین حاکم در کشور منجر شود».
روحانی افزود: «اگر به قصورها و تخلفات رسیدگی نشود، آن وقت کسی که کار نیک، مفید و سالم می‌کند، با آن کسی که انحراف دارد، مثل هم دیده می‌شوند. ما نیاز داریم تا متخلف را شناسایی و بعد از آن از ابعاد تخلف‌های بعدی پیشگیری کنیم. هر قضاوتی همین‌گونه است و در نهایت بسیاری از موارد باید روشن شود که ریشه تخلفات کجا بوده است».
وظیفه قوه قضائیه پیشگیری از جرم است
رئیس‌جمهوری به بخشی از قانون اساسی اشاره کرد و عنوان کرد: «قانون اساسی یکی از وظایف قوه قضائیه را اقدام مناسب برای پیشگیری از جرم و اصلاح مجرم قرار داده است. یکی از وظایف قوه قضائیه اصلاح مجرم است و آن مجرم باید سالم شود و به جامعه بازگردد یا اقدام مناسب برای پیشگیری از جرم صورت گیرد. البته نه اینکه یک دستگاه عریض و طویل پیشگیری راه بیفتد».
او افزود: «ظاهرا ما متوجه قانون اساسی نشده‌ایم که می‌گوید عمل قوه قضائیه باید پیشگیری‌کننده باشد. اگر یک پرونده در پیچ‌وخم‌های دستگاه قضائی سال‌ها معطل بماند، جلوی پیشگیری گرفته می‌شود. از طرفی مردم باید کاملا به قوه قضائیه مطمئن باشند و سلامت پیشگیری‌کننده مهم است؛ چون مردم می‌گویند در نهایت یک قاضی و دادگر وجود دارد». او با بیان اینکه در نظام جمهوری اسلامی مسئله نظارت و بازرسی اهمیت ویژه‌ای دارد، گفت: «اساسا هرگونه اختیار و قدرت در یک نظام اگر همراه با نوعی بازرسی و نظارت نباشد، احتمال انحراف و فساد در آن بسیار زیاد است؛ گرچه در فرهنگ اسلام بخشی از کنترل قدرت، کنترل خود انسان‌هاست که آن را تقوا می‌نامیم؛ یعنی قدرتی درونی که می‌تواند فرد را از انحراف باز دارد. در آیات و روایات ما هم بسیاری از اعمال به دلیل تقویت قدرت باطنی تقوا در نهاد انسان بوده است».
روحانی افزود: «علاوه بر تقوای درون، دستگاه‌هایی هم باید باشند که با نظارت خود و تقوای ظاهری، دستگاه‌ها و افراد را در تقوای باطنی تقویت کنند. نظارت‌ها به دو گونه هستند؛ یکی از آنها حرفه‌ای یا بازرسی‌های ویژه دستگاه‌های مختلف است. اگر می‌شد این اسم‌ها را تحت یک عنوان قرار می‌دادیم، شاید برای مردم آسان‌تر می‌شد، تا بدانند در هر دستگاهی چه بخشی عهده‌دار نظارت است و مردم به آن می‌توانند مراجعه کنند. اگر شرح وظایف مشخص بود، مواد اختصاصی هر دستگاه بعد از مواد عمومی وظایف آن قرار می‌گرفت و شاید کار آسان‌تر می‌شد».
رئیس‌جمهوری همچنین به حماسه ۹ دی اشاره کرد و گفت: «۹ دی به‌خاطر عشق ملت ایران به امام حسین (ع) بود و باز نرویم از آن استفاده جناحی کنیم. این حرکت بزرگ مردم برای دفاع از اباعبدالله(ع)، حق، نظام جمهوری اسلامی، ولایت فقیه و مسیر حق بود و مربوط به این جناح و آن جناح نبود، چراکه به مردم خبر رسید در روز عاشورا به امام حسین(ع) توهین شده است».
