پشت‌پرده تغییرات کابینه
گروه سیاست: پس‌لرزه‌های استعفاهای سه‌شنبه، روز گذشته ادامه داشت؛ سرانجام استعفای «علی‌اصغر فانی»، وزیر آموزش‌وپرورش هم علنی شد و رئیس‌جمهوری نیز با آن موافقت کرد؛ استعفایی که برخی آن را به «برکناری» تعبیر کرده‌اند. استعفای «علی جنتی»، وزیر ارشاد و «محمود گودرزی»، وزیر ورزش و جوانان، عصر سه‌شنبه مورد پذیرش رئیس‌جمهوری قرار گرفته بود. با پایان استعفاهای دو روز گذشته، رئیس‌جمهوری هم که گویا فکر بدون وزیر ماندن وزارتخانه‌ها را کرده بود، همان عصر دیروز سرپرستان این سه وزارتخانه را تعیین کرد؛ سه سرپرست برای سه وزارتخانه که همگی از معاونان این وزارتخانه هستند: «نصرالله سجادی»، معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش…
«سیدعباس صالحی»، معاون فرهنگی وزارت ارشاد؛ «سیدمحمد بطحایی»، معاون پشتیبانی وزیر آموزش‌وپرورش. رئیس‌جمهوری همچنین از تلاش‌ها و خدمات وزیران آموزش‌وپرورش، ارشاد و ورزش و جوانان تقدیر کرد. بند پایانی خبری که در پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری قرار گرفته، در نوع خود جالب است؛ اعلام آمادگی وزرا برای ترمیم و تقویت کابینه. در این بند آمده: «وزرای سه وزارتخانه مذکور در روزهای اخیر در نامه‌های جداگانه آمادگی و همراهی خود را در جهت ترمیم و تقویت کابینه اعلام کرده بودند که مورد موافقت رئیس‌جمهوری قرار گرفت». به گفته حجت‌الاسلام «شهیدی» رئیس بنیاد شهید هفته آینده سه وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی خواهند شد. همچنین روز دوشنبه جلسه تودیع «علی جنتی» و معارفه «سیدعباس صالحی»، سرپرست این وزارتخانه در سالن بزرگ وزارت ارشاد برگزار می‌شود؛ اما در‌حالی‌که «گودرزی» دیروز در جلسه هیأت دولت حاضر نبوده، «انتخاب» نوشته که «او به ساختمان وزارت ورزش رفته و شنیده‌ها حاکی از این است دو حکم مدیرکلی نیز به امضا رسانده است».
شنیده‌هایی از دلایل استعفاها
چندی پیش بود که برخی منابع خبری از آغاز «ترمیم کابینه» در بخش فرهنگی دولت خبر داده بودند. این خبر هم‌زمان با اوج‌گیری شایعات استعفای «علی جنتی»، فرزند ارشد آیت‌الله «احمد جنتی» دبیر شورای نگهبان از وزارت ارشاد منتشر می‌شد.
درباره این استعفا شایعات و شنیده‌ها زیاد گفته شده؛ یک روایت می‌گوید این استعفا ناشی از نارضایتی از عملکرد جنتی در وزارت ارشاد در سطوح بالا بوده است؛ البته چندی پیش که شایعات استعفای او مطرح شد، برخی سایت‌های خبری از ملاقات جنتی پسر با جنتی پدر خبر دادند. هرچند اطلاع دقیقی از آنچه در جلسه پدر و پسر گذشته وجود ندارد؛ اما هرچه بوده خارج از دایره «توصیه»، «انتقال پیام» یا «مشورت» نبوده است که استعفای او حکایت از قوی‌تربودن دو گزینه ابتدایی نسبت به گزینه آخر دارد. اتفاقا پس از آن دیدار بود که شایعات رفتن جنتی از وزارت ارشاد قوت گرفت که نهایتا به تحقق این امر منجر شد. روایت دیگر دلیل استعفای «جنتی» از نارضایتی رئیس‌جمهوری از عملکرد او خبر می‌دهد. این روایت اما با توجه به تحت‌فشاربودن وزارت ارشاد از سوی منتقدان، دور از ذهن است. اما درباره استعفای «محمود گودرزی»، وزیر سابق ورزش و جوانان برخی آن را به سفر اخیر «محمد نهاوندیان»، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری مرتبط می‌دانند. در سفر او که هفته نخست مهرماه انجام شد، گویا برخی علمای قم نسبت به عملکرد گودرزی در حوزه جوانان انتقادهایی داشته‌اند. این انتقادها پس از بازگشت نهاوندیان از قم به رئیس‌جمهوری منتقل شده و باعث شده تا روحانی تغییر وزیر ورزش را هم در برنامه‌های خود قرار دهد. علی‌اصغر فانی، دیگر وزیر مستعفی کابینه نیز در هفته‌های اخیر با انتقادهای بسیاری در درون مجلس مواجه بود؛ به‌گونه‌ای که نامه استیضاح او با ۴۵ امضا اعلام وصول شده بود.
گزینه‌های ۳ وزارتخانه
برخی شنیده‌ها حاکی از این است که نام «مسعود سلطانی‌فر»، رئیس فعلی سازمان میراث فرهنگی در بین نامزدهای وزارت ورزش و جوانان برای معرفی به مجلس دیده می‌شود و شانس بالایی هم برای معرفی به مجلس دارد. «سلطانی‌فر» سال ۱۳۹۲ از سوی روحانی برای وزارت ورزش و جوانان به مجلس نهم معرفی شده بود؛ حالا با تغییر مجلس، رئیس مجلس می‌تواند دوباره او را برای این وزارتخانه به مجلس معرفی کند؛ اما در فضای مجازی نام «محمد دادکان» رئیس اسبق فدراسیون فوتبال نیز شنیده می‌شود. او چهره‌ای نزدیک به حجت‌الاسلام «ناطق نوری» است. یکی از دلایل پررنگ‌شدن نام او، به ارتباطش با «محمد شریعتمداری»، معاون اجرائی رئیس‌جمهوری بازمی‌گردد که مدتی سرپرست وزارت ورزش و جوانان بوده است. دادکان در زمان اولین ورود شریعتمداری برای سرپرستی وزارتخانه، او را همراهی می‌کرد. البته تا چهارشنبه‌شب. نام «نصرالله سجادی» هم که الان سرپرست شده، شنیده می‌شود. او یک بار، اول تشکیل کابینه به عنوان سومین گزینه روحانی برای این وزارتخانه به مجلس معرفی شد که با مخالفت مجلس نهمی‌ها روبه‌رو شد. در همین حال «انتخاب» از «سیدرضا صالحی‌امیری» به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی دولت برای معرفی به عنوان وزیر پیشنهادی ورزش به مجلس است. امیری درحال‌حاضر رئیس کتابخانه ملی است و یکی از وزرای پیشنهادی وزارت ورزش بود که از سوی مجلس نهم موفق به کسب رأی اعتماد نشد.از عصر دیروز پس از پایان کش‌وقوس‌های استعفای «فانی» برخی منابع از احتمال معرفی «محمدعلی نجفی» به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش خبر دادند. درهمین‌حال از صالحی‌امیری، رئیس کتابخانه ملی و «حسام‌الدین آشنا»، مشاور رئیس‌جمهور در امور فرهنگی به عنوان احتمالات وزارت ارشاد نام می‌برند. «آشنا» پیش از این رفتنش به ارشاد را نه تأیید کرده بود و نه تکذیب.با وجود این گویا رئیس‌جمهوری به گزینه‌های قطعی خود رسیده است؛ چراکه برخی نزدیکان به دولت از گفتن نام گزینه‌ها اجتناب می‌کنند و همگی موکول می‌کنند به اعلام «حسن روحانی».
استعفا یا برکناری؟
اخبار مربوط به استعفای «علی‌اصغر فانی» از عصر سه‌شنبه مطرح شده بود و برخی منابع آگاه آن را تأیید کردند؛ اما برخی دیگر معتقدند او ازسوی رئیس‌جمهوری عزل شده است. پیش‌ازظهر دیروز به سنت چهارشنبه‌ها، جلسه هیأت دولت تشکیل شد. اولین عکسی که از این جلسه منتشر شد، پنج صندلی در قاب عکس بود که دو تا از صندلی‌ها خالی بودند؛ صندلی‌هایی که جای «علی جنتی»، وزیر ارشاد و «محمود گودرزی»، وزیر ورزش و جوانان بودند؛ اما با استعفای آنها و پذیرش آن از سوی رئیس‌جمهوری، دیگر به جلسه نیامدند؛ البته «فانی» که گویا هنوز کناررفتنش لااقل از سوی خودش پذیرفته نشده بود، در جلسه هیأت دولت حاضر شد.پس از اتمام جلسه هیأت دولت، گفته شد او استعفا داده است، ساعتی بعد نامه‌ای از قول او خطاب به «حسن روحانی» در سایت وزارت آموزش‌وپرورش منتشر شد؛ او در این نامه نوشت تابع تصمیم رئیس‌جمهوری است. متن این نامه به گونه‌ای بود که برخی معتقد هستند این نامه نشانه مقاومت او برابر ترمیم کابینه است؛ همان مقاومتی که شاید عصر سه‌شنبه پس از جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت و باعث شد خبر استعفایش را در گفت‌وگو با «تسنیم» تکذیب کند. او در این نامه نوشته: «پس از اطلاع از نظر جناب عالی درخصوص ضرورت ترمیم کابینه که در جلسه روز چهارشنبه ۲۸ مهرماه ۹۵ هیأت محترم دولت ابراز فرمودید؛ علی‌رغم آمادگی کامل برای حضور در جلسه استیضاح و ارائه گزارش عملکرد سه‌ساله وزارت آموزش‌وپرورش در دولت تدبیر و امید و پاسخ به سؤالات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، بدین وسیله آمادگی خود را برای عمل به هرگونه تصمیم حضرت عالی درخصوص ادامه کار خویش نیز اعلام می‌کنم». او در پایان نامه‌اش به «روحانی»، آیه‌ای از قرآن کریم هم نوشت که معنی آن می‌شود: «و بگو پروردگارا مرا [در هر کارى] به‌طرز درست داخل کن و به‌طرز درست خارج کن و از جانب خود براى من، تسلطى یارى‌بخش قرار ده». (الاسرا؛ آیه ۸۰) این در حالی است که روز سه‌شنبه طرح استیضاح «علی‌اصغر فانی» در مجلس با ۴۵ امضا اعلام وصول شده بود؛ پس از تأییدها و تکذیب‌های عصر سه‌شنبه، روز گذشته فراکسیون امید در نامه‌ای به وزیر آموزش‌وپرورش خواستار استعفای او شد. «بهرام پارسایی»، سخنگوی این فراکسیون، دراین‌‌باره گفت: «شاهد هستیم در دولت روحانی و وزارت آموزش‌وپرورش حقوق فرهنگیان افزایش یافته و آنها می‌توانند مطالبات صنفی خود را بدون وحشت پیگیری کنند و فعالیت‌های سیاسی‌شان را در فضای خوبی انجام دهند». به گزارش «ایسنا» او ادامه داد: «اما به دلایل مختلف از جمله مطالبات موجود در جامعه فرهنگی فراکسیون امید، در نامه‌ای از آقای فانی درخواست کرد در راستای حرمت به مطالبات فرهنگیان و افکار عمومی، گزینه استعفا را در پیش گرفته و استعفا دهد، همچنین مکاتبه‌ای با رئیس‌جمهور مبنی بر پذیرش این استعفا داشتیم. امیدواریم آنچه خیر ممکلت و مردم است پیش آید». او درباره استیضاح «فانی» هم گفته: «ایشان در مقابل فشارها کوتاه نیامد و شاید حقش این بود که به صحن بیاید و از خود دفاع کند؛ اما حس کردیم برای تعامل با دولت در جهت منافع ملی که هجمه‌های ناحقی در حق دولت شده، این اقدام انجام شود؛ البته معتقدیم اگر آقای فانی در جلسه استیضاح هم حضور پیدا می‌کرد، استیضاحش رأی نمی‌آورد؛ اما به دلیل حرمت فرهنگیان، این درخواست را مطرح کردیم». با این استعفا، استیضاح سه‌شنبه هفته آینده وزیر آموزش‌وپرورش در مجلس منتفی شد.
گلایه‌های جنتی از تخریب‌ها
درهمین‌حال روز گذشته متن استعفای «علی جنتی»، وزیر سابق ارشاد و «محمود گودرزی»، وزیر سابق ورزش و جوانان در اختیار خبرگزاری‌ها قرار گرفت. استعفای «گودرزی» کوتاه؛ اما استعفای «جنتی» مانند استعفاهای وزرای ارشاد مستعفی در گذشته، پر است از گلایه؛ گلایه‌هایی از تخریب‌ها و از آن مهم‌تر اتاق‌های فکر پنهان برای تخریب دولت. پیش از جنتی، موضوع اتاق فکر تخریب دولت از سوی «محمدباقر نوبخت»، سخنگوی دولت نیز بیان شده بود. «جنتی» پس از تعارفات مرسوم در این متون و تشکر از اعتماد رئیس‌جمهوری، نوشته: «با توجه به ماهیت فرهنگ و هنر و اختلاف نظر عمیق شخصیت‌های فرهیخته در زمینه مسائل فرهنگی و هنری از یک سو و تلاش مخالفان و بداندیشان برای عقیم‌ساختن هرگونه حرکت مثبت فرهنگی، این وزارت از آغاز کار تاکنون بیش از سایر دستگاه‌های اجرائی مورد هجوم بوده و عموم فعالیت‌های آن در فضای آلوده به دروغ‌پراکنی، افترا و اتهامات ناروا مورد تخریب قرار گرفته است».
عزم جزم اتاق‌های فکر تخریب دولت
او در ادامه به عزم جزم‌شده اتاق‌های فکر برای تخریب دولت اشاره می‌کند: «همچنان که اتاق‌های فکر پنهان برای تخریب کلیه دستاوردهای دولت و ناکارآمد نشان‌دادن آن، عزم خود را جزم کرده‌اند، این‌جانب و همکارانم هرگز خود را خالی از اشکال ندانسته و همواره از هرگونه نقد سازنده استفاده کرده‌ایم؛ ولی متأسفانه برخی از جریانات سیاسی با زیرپاگذاشتن همه تعهدات اخلاقی سعی در وارونه جلوه‌دادن مسائل و بدبین‌ساختن عالمان و شخصیت‌های دینی و متدینین نسبت به عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارند و انتظار می‌رود در چند ماه آینده این‌گونه جوسازی‌ها تشدید شود». سخنگوی دولت چند ماه پیش، از جلسات یکی از اتاق‌های فکر تخریب دولت خبر داد که روزهای شنبه برگزار می‌شود. وزیر مستعفی ارشاد در ادامه نوشته «این‌جانب علی‌رغم آنکه تمامی توان خود را برای ایجاد فضای فرهنگی همراه با آرامش و متانت به کار گرفته و از حاشیه‌سازی‌ها فاصله گرفته‌ام درعین‌حال خود را قادر به ادامه خدمت در این عرصه نمی‌بینم و مایلم دولت خدمتگزار بتواند در فضای آرام و خالی از تنش برنامه‌های فرهنگی خود را دنبال کند لذا بدین‌وسیله استعفای خود را تقدیم می‌دارم و امیدوارم نیروهای شایسته بتوانند با توان بیشتر این حوزه را مدیریت کنند». او در پایان از رئیس‌جمهوری بابت «حمایت‌های بی‌دریغ از برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در عرصه‌های مختلف که همواره بهترین پشتوانه و مایه دلگرمی بوده»، تشکر کرده است.
۳ ماه تمام نخواهد شد
روحانی سابقه زیادی در انتصاب سرپرست برای وزارتخانه‌هایش دارد؛ وزارت علوم، وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت ورزش و جوانان؛ البته با رأی‌ندادن مجلس نهمی‌ها به گزینه‌های روحانی، وزارتخانه‌های علوم و ورزش بیشترین مدت سرپرستی را در دولت یازدهم داشتند. مدت قانونی برای اداره وزارتخانه از سوی سرپرست سه ماه است که البته با توجه به اینکه قرار است هفته آینده سه وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی شوند، شنیده‌ها حاکی از آن است که مدت زمان سرپرستی آنها به سه ماه نخواهد رسید.
—————————————-
برخی دیگر از مدیران هم باید تغییر کنند
الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران
شرق: الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران در مجلس، در حاشیه جلسه علنی روز گذشته مجلس درباره تغییرات اخیر کابینه گفت: بار‌ها به‌عنوان نمایندگانِ علاقه‌مند به تعامل با دولت، از علاقه خود برای اصلاحات کابینه و ترمیم تیم دولت صحبت کرده و گفته بودیم هرچه‌سریع‌تر این تغییرات انجام شود، بااین‌حال دولت معذوریت‌هایی داشت و نمی‌توانست با مجلس نهم هماهنگ باشد و نگرانی‌هایی داشت که در صورت تغییر یک وزیر، جایگزین او چه وضعی برای رأی اعتماد خواهد داشت.
او افزود: اعضای دولت بعضا می‌گفتند با توجه به اینکه زمان اندکی تا پایان دوره فعالیت دولت باقی مانده، اعمال تغییرات بی‌فایده است، اما انتظار ما این است که دولت و رئیس‌جمهور نگاه بلندمدت داشته باشند و از هم‌اکنون برای دوره بعد برنامه‌ریزی کنند.
این عضو فراکسیون امید همچنین با اشاره به استعفای سه وزیر دولت، گفت: البته ما معتقدیم تیم اقتصادی دولت نیاز به ترمیم دارد و گروهی که دارای بینش مشخص، برنامه مشترک و هماهنگی کامل در حوزه فعالیت‌های اقتصادی و از فرماندهی واحد برخوردار باشند، باید در دولت به کار گرفته شوند. او همچنین تصریح کرد: علاوه‌براین در سطح مدیران برخی وزارتخانه‌ها و همچنین استانداران هم نیاز به تغییر احساس می‌شود و با کمال تأسف باید اعلام کنم برخی مدیران استانی و استانداران به علت کهولت سنی آلزایمر گرفته و قادر به ادامه کار نیستند و نیاز به تجدیدنظر به‌شدت احساس می‌شود.
در معرفی وزرای جدید، ۳ گروه مورد توجه باشند
عبدالکریم حسین‌زاده، نایب‌رئیس فراکسیون امید
شرق: اصلاح‌طلبان، زنان و همین‌طور اقلیت‌ها سه گروهی هستند که تاکنون در کابینه مورد بی‌توجهی واقع شده‌اند و اگر دولت می‌خواهد با ترمیم کابینه به مطالبات مغفول‌مانده پاسخ دهد، باید در معرفی وزرای جدید به این سه گروه توجه کند. اگر هم دولت تنها به فکر بهبود کارکرد این حوزه‌هاست و نگاه سیاسی هم ندارد، انتظار داریم، گزینه‌هایی که معرفی می‌شوند به‌لحاظ توانایی، بهتر از وزرایی باشند که از کابینه خارج شده‌اند، اما در این دو روز برای برخی از این وزارتخانه‌ها نام افرادی مطرح شده که اگر قرار باشد به‌عنوان جانشین معرفی شوند، مردم به این نتیجه می‌رسند که دولت قصد بهبود کارایی را نداشته است.
تغییرات برای احترام به نظر مردم مهم است
محمدعلی وکیلی، نماینده مردم تهران
فارس: بالاخره تغییر مهم است و زمان فرع است. گاهی تغییر در یک زمین فوتبال در یک‌دقیقه مانده به پایان، احترام به سکوی تماشاگران است، ضمن اینکه شاید گاهی نتیجه را هم تغییر دهد. نمی‌توان پیش‌داوری کرد که ترمیم کابینه در این زمان باقی‌مانده برای دولت به تغییر نتیجه منتج نمی‌شود؛ چراکه احترام به سکو خود جزئی از نتیجه است.
