ثبت ملی کلیسای «سرکیس مقدس» بزرگترین کلیسای پایتخت به استاندار تهران ابلاغ شد

تهران- ایرنا- وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مراتب ثبت ملی «کلیسای سرکیس مقدس» و هشت  اثر فرهنگی‌تاریخی دیگر را به استاندار تهران ابلاغ کرد.

به‌گزارش روز جمعه گروه فرهنگی ایرنا از میراث‌آریا، در یکی از نامه‌های علی‌اصغر مونسان خطاب به انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران آمده است: در اجرای بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی و بند ششم ماده سوم قانون اساس‌نامه سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی مبنی بر ثبت آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی‌تاریخی کشور در فهرست آثار ملی و فهرست‌های ذی‌ربط، مراتب ثبت اثر فرهنگی‌تاریخی “کافه رستوران گل رضائیه” واقع در شهر تهران، منطقه ۱۲، خیابان جمهوری، خیابان سی‌تیر، بین کوچه ایروان و بن‌بست مصری‌پور که پس از طی تشریفات قانونی لازم به شماره ۳۲۶۸۶ مورخ ۹۷/۱۲/۲۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، ابلاغ می‌شود.

اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت این وزارت است و هرگونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود برابر مواد ۵۵۸ لغایت ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات‌های اسلامی، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد و مرمت و بازسازی اثر صرفا با تأیید و نظارت این وزارت ممکن خواهد بود.»

همچنین در هشت نامه‌ دیگر وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به استاندار تهران، مراتب ثبت هشت اثر فرهنگی‌تاریخی دیگر به شرح زیر به او ابلاغ شده است:

۱. «خانه دولت آبادی- اثر معماری هوشنگ سیحون» واقع در شمیرانات، خیابان بازدار (کامرانیه)، نبش کوچه یاسمن، پلاک ۳۶، کد شناسایی ۳۹۶۵۲۰۲۴ به شماره ۳۲۹۵۷ مورخ ۹۸/۵/۲۷،

۲.  «بنای تاریخی موسوم به مؤسسه آموزشی بانکداری ایران» واقع در منطقه ۴، خیابان پاسداران، نبش خیابان شهید بهرام جعفر (نگارستان هفتم) به شماره ۳۳۰۴۶ مورخ ۹۹/۴/۱۱،

۳. «حمام بی‌نظیر» واقع در منطقه ۱۲، خیابان شهیدمصطفی خمینی، پلاک ۴۱۵ به شماره ۳۳۰۴۷ مورخ ۹۹/۴/۱۱،

۴. «کلیسای سرکیس مقدس» واقع در منطقه ۶، میدان ولیعصر، خیابان کریم‌خان زند، نبش خیابان استاد نجات‌الهی جنوبی (ویلای جنوبی)، پلاک ۲۹۵ به شماره ۳۳۰۴۸ مورخ ۹۹/۴/۱۱،

۵. «ورزشگاه امجدیه» واقع در منطقه ۷، میدان هفت‌تیر، خیابان دکتر مفتح، به شماره ۳۳۰۵۱ مورخ ۹۹/۲/۱۰،

۶. «خانه فولادوند» واقع در خیابان انقلاب، ابتدای خیابان شریعتی، نرسیده به خیابان حقوقی، بن‌بست فولادوند، پلاک ۸ به شماره ۳۳۰۵۲ مورخ ۹۹/۷/۲۲،

۷. «بنای واقع در معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه» واقع در منطقه ۱۱، خیابان حافظ، خیابان کسری، معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه به شماره ۳۳۰۵۳ مورخ ۹۹/۴/۲۴،

۸. «ساختمان موسوم به رستوران سورن» واقع در میدان ولیعصر، خیابان کریم‌خان، خیابان حافظ، پلاک ۵۲۹ به شماره ۳۳۰۵۴ مورخ ۹۹/۴/۲۴.

کلیسای سرکیس مقدس تهران | بزرگترین کلیسای پایتخت

امروز می خواهیم به خیابان های پایتخت قدم بگذاریم و به سراغ کلیسای سرکیس مقدس تهران برویم؛ مکانی مذهبی با حال و هوای خاص و تزیینات چشمگیر که به عنوان بزرگترین کلیسای تهران شناخته می شود. در ادامه شما را با خود به درون این کلیسا می بریم و اطلاعاتی چون ساعت بازدید از کلیسای سرکیس مقدس و تلفن کلیسای سرکیس مقدس را با شما در میان می گذاریم.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Vahid Sheikhi

Photo by : Vahid Sheikhi
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

چرا کلیسای جامع سرکیس مقدس؟


  • یکی از زیباترین کلیساها و اماکن مذهبی تهران است.
  • لقب بزرگترین کلیسای تهران را به یدک می کشد.
  • ترکیبی از معماری قرون وسطی و عصر جدید ارمنستان را به نمایش می گذارد.
کلیسای سرکیس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

آشنایی با کلیسای جامع سرکیس مقدس | نماد مسیحیت تهران

کلیسای سرکیس مقدس یا کلیسای سارکیس مقدس (Saint Sarkis Cathedral) کلیسایی متعلق به ارمنیان است که از سال ۱۳۴۹ در قلب شهر تهران قرار دارد. این کلیسا با هزینه یکی از خیران ارمنی به نام «مارکار سرکیسیان» ساخته شده و طرح آن کاری از مهندس اوژن آفتاندلیانس است. نمای سفید رنگ این بنا آرامش خاصی دارد و قامت افراشته آن شکوه و صلابت چشم نوازی را به چشمان شما هدیه می دهد.

پیش از آنکه این کلیسا ساخته شود، مقر خلیفه‌گری ارامنه تهران، در کلیسای مریم مقدس بود؛ اما پس از اتمام ساخت کلیسای سرکیس مقدس به این مکان منتقل شد. خلیفه‌گری ارمنی‌های تهران، یک مرجع و سازمان دینی است که مسوولیت اداره امور ارمنی‌های تهران و منطقه شمال کشور را بر عهده دارد و در زمینه اداره امور کلیساها، مدارس، گورستان‌ها و رسیدگی به زندگی فرهنگی و اجتماعی ارمنی‌های حوزه تهران فعالیت می کند. پس از انتقال ساختمان این مرجع دینی به کلیسای سرکیس مقدس، از این کلیسا به عنوان نماد مسیحیت تهران یاد می شود.

در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی دقیق تر این کلیسا، از متفاوت‌ترین جاذبه های تهران بپردازیم.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

معماری کلیسای سرکیس مقدس

کلیسای سرکیس مقدس ابعادی به طول ۳۶/۵ متر و عرض ۱۷/۸ متر دارد و از آن به عنوان بزرگترین کلیسای تهران یاد می کنند. مهندس آفتاندلیانس برای ساخت کلیسای سرکیس مقدس از معماری قرون وسطی و عصر جدید ارمنستان الهام گرفته اما در عین حال تغییرات قابل توجهی در این دو سبک معماری ایجاد کرده است.

این کلیسا بر اساس پلان بازیلیکا ساخته شده است. بازیلیکا به کلیساهای مهم و بزرگی اتلاق می‌شود که شکل صلیب دارند. پلان کلیسای سرکیس نیز چه از داخل و چه از خارج به شکل بازیلیکاست و مستطیلی با جهت طولی شرق به غرب را تشکیل می دهد. در کلیسای سرکیس مقدس امانت خانه های دو سوی محراب، در سمت شرقی ساختمان قرار دارند و راهروی ورودی اصلی، در غرب بنا واقع شده است. نحوه قرار گیری این عناصر در کنار هم باعث می شود که کلیسا از داخل نیز دارای پلان صلیبی شکل باشد.

این بنا، نمای سفیدش را مدیون سنگ مرمر سفیدی است که در دیوار خارجی آن به کار رفته است. دیوارهای داخلی و سقف نیز با گچ پوشانده شده اند و به همین دلیل، فضای درونی بنا همخوانی جالبی با نمای بیرونی دارد. در ادامه بخش های مختلف این کلیسا را مرور می کنیم:

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

۱- گنبد

کلیسای سرکیس مقدس به شیوه تک ناوی ساخته شده است؛ طراح بنا به خوبی می دانسته که در کلیساهای تک ناوی وزن سقف بنا به وسیله قوس‌های واقع در زیر سقف، به دیوارهای طولی دو طرف بنا وارد می شود. به همین دلیل این بناها نمی‌توانند عرض زیادی داشته باشند چرا که در تحمل وزن سقف به مشکل بر می خورند. سازه های چنینی معمولا بناهایی کوچک و فاقد گنبد هستند در حالی که کلیسای سرکیس مقدس، هم بزرگ است و هم گنبدی بر فراز خود دارد. این نشان دهنده هوشمندی معمار است که معماری کلیساهای تک ناوی را با معماری تالارهای گنبد دار در آمیخته تا بتواند گنبد بزرگی بر روی بنا قرار دهد؛ گنبدی که گویی بدون داشتن تکیه گاه بر روی سقف مستقر شده و در هوا معلق است. در ‏این کلیسا خبری از ستون های حامل قوس ها نیست و طراح، برای انتقال وزن سقف و ‏گنبد، از نوعی تیر حمال در سازه به نام شاه تیر استفاده کرده است. هشت شاه تیر افقی در این کلیسا به کار رفته که بر روی هشت ستون کار گذاشته شده اند و دارای تکیه گاهی در داخل دیوارها هستند. به عبارت دیگر می توان گفت که طراح، ستون هایی که در کلیساهای دارای تالار گنبددار می بینیم را به داخل دیوارها منتقل کرده و شیوه ای جدید را در سوار کردن گنبد بر روی ساختمان به کار گرفته است.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

۲- ناقوسخانه ها

کلیسای سرکیس مقدس دو ناقوسخانه دارد که در دو طرفِ راهروی ورودی غربی کلیسا و بالای ورودی ساختمان، قرار گرفته اند. این ناقوسخانه ها برج هایی با پلان چهار گوش هستند و در انتهای آنها گنبدهایی شبیه به گنبد اصلی کلیسا با ساق های هشت ضلعی خودنمایی می کند.

معمار کلیسا در انتخاب محل ناقوسخانه ها از ناقوسخانه های کلیسای سرکیس مقدس شهر ایروان الهام گرفته است. در بالای ورودی ها و در زیر برج های ناقوسخانه ها، نورگیرهایی شبیه به دیگر ‏نورگیرهای بنا به چشم می خورند که به سمت داخل فضای برج ها باز می شوند.‏

کلیساس سرکیس مقدس تهران | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

۳- ورودی کلیسا

ورودی های کلیسای سرکیس مقدس در دیوار غربی بنا واقع شده اند. یک ورودی اصلی و بزرگتر در وسط قرار دارد و دو ورودی کوچکتر نیز در دو طرف شمال و جنوب بنا دیده می شوند. این دو ورودی کوچک عقب تر از ورودی اصلی و در زیر ‏برج های ناقوس قرار گرفته اند. قسمت بالای دیوار ضلع غربی، دارای سنتوری (۱) با ارتفاع کم است. این دیوار بر خلاف دیوارهای دیگر قسمت های ‏کلیسا نمایی شیشه ای با نقش صلیب های بزرگ داشت که پس از تخریب در جریان جنگ تحمیلی تغییر یافت. از آنجا که کلیسا بر روی سکوی نسبتا کوتاهی ساخته شده، طراح در بخش غربی آن پله هایی را تعبیه کرده که در مقابل در ورودی کلیسا قرار دارند.

برای داخل شدن به کلیسا از ورودی اصلی و سردر مرتفع آن می گذریم که به سبک معماری کلیساهای سده‌های چهارم و پنجم میلادی ارمنستان ساخته شده است. سپس به داخل راهرویی به پهنای محراب کلیسا قدم می گذاریم و در بالا بالکنی را می بینیم که برای اجرای سرودهای روحانی گروه کُر از آن استفاده می شود.

پاورقی


۱- سه‌گوش بالای درگاه جلوخان سَنتوری نام دارد که بیشتر در معماری یونانی و رومی استفاده می شده است.

کلیسای سرکیس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

۴- فضای صحن

بلندی سقف کلیسا متاثر ازکلیسای مریم مقدس در شهرِ آنی است. این کلیسا در سال ۹۸۸ میلادی به دست سمبات دوم، پادشاه وقت ارمنستان، در این شهر ساخته شده و امروزه بر روی ‏خط مرزی ترکیه با ارمنستان و در داخل خاک ترکیه قرار گرفته است.‏  سقف کلیسای سرکیس مقدس ارتفاع بسیار زیادی دارد و نبود ستون در زیر گنبد باعث شده تا  فضایی بسیار وسیع در صحن کلیسا ایجاد شود.

می توان ۳ بخش برای صحن کلیسا در نظر گرفت: شرقی، غربی و میانی. قسمت میانی از دو قسمت شرقی و غربی پهن تر است و از هر طرف ۷۵ سانتی‌متر پهنای بیشتری دارد. گنبد ۱۶ ضلعی بنا در این قسمت دیده می شود و به وسیله یک چهار ضلعی بر روی یک چهار طاقی قرار گرفته است. چهار طاقی نیز بر روی شاه تیرها تکیه دارد و در ساق و گنبد کلیسا نورگیرهای زیادی دیده می شود.

در بالای دیوارهای خارجی قسمت میانی صحن، یک سنتوری تعبیه شده است که به دلیل همانگ سازی با بالای دیوارهای صحن های شرقی و غربی زاویه ای باز و قاعدتا، ارتفاع کمی دارد. هریک از دیوارهای صحن میانی، دارای سه نورگیر باریک هستند که از بالا تا پایین دیوار امتداد یافته اند. این در حالی است که در دیوارهای صحن های شرقی و غربی تنها از دو نورگیر، استفاده شده است. شیشه های نورگیرها مزین به نقاشی  هایی با موضوعات ملی و مذهبی ‏ارمنیان هستند و جلوه بسیار زیبایی دارند.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

۵- محراب و امانت خانه ها

محراب کلیسا به صورت نیم دایره بوده و بر اساس سنت کلیساهای ارمنیان در سمت شرقی بنا واقع شده است. کف این قسمت بالاتر از کف صحن کلیساست و یک نورگیر در آن دیده می شود. در دو سوی محراب، امانت خانه ها به چشم می خورند که هر یک نورگیر کوچکی دارند. این امانت خانه ها یک ورودی به داخل صحن کلیسا دارند و ورودی مجزایی نیز به محوطه خارج از بنا در آنها تعبیه شده است.

دیوارهای بالای محراب و دو سمت آن با نقاشی‌های دیواری مزین است. موضوع های این نقاشی ها از کتاب مقدس، اثر ادمان آیوازیان، بر گرفته شده اند.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Marzieh Mousavi

Marzieh Mousavi 
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

۶- یادمان نسل‌کشی ارمنیان

در محوطه بیرونی کلیسا، سازه ای از سنگ مرمر سفید به چشم می خورد که ۳٫۵۰ متر ارتفاع دارد و بر پایه‌ای از همان سنگ به ابعاد ۷۷ در ۱۶۲ و ارتفاع ۸۲ سانتی‌متر قرار گرفته است. در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۲ خورشیدی برابر با پنجاه و هشتمین سالگرد نسل‌کشی ارمنیان بود که از این اثر رونمایی شد. بر روی پایه این سازه کتیبه‌ای به پهنای ۷۷ و بلندی ۶۶ سانتی متر قرار دارد که بر روی آن به خط نستعلیق فارسی و همچنین به زبان ارمنی نوشته شده است: «یادبود شهدای ارامنه» و در زیر آن نیز تاریخ «۲۴ آوریل ۱۹۱۵» به زبان ارمنی دیده می شود.

بنای یادمان نسل‌کشی ارمنیان کلیسای سرکیس مقدس طراحی خاصی دارد و نشانه های متعددی را در خود جای داده است:

طرح مرکب از سه قطعه سنگ، نماد باور دینی ارمنیان است که ملتی برای حفظ آن به قتلگاه رفت.

سنگ هایی با نقش صلیب یا چلیپاسنگ ها نماد رستاخیز مسیح و نشانگر شهادت و خیزش هستند؛ همان گونه که مسیح از مردگان برخاست، ملت ارمنی نیز کشتارها، آوارگی و پراکندگی را به جان خرید تا دوباره زاده شود و حکومت مستقل ارمنستان را، پس از تحمل چندین سده سلطه بیگانگان، در ۱۹۱۸ میلادی بنیان نهد.

سایر نقش های بنای یادبود در مجموع روحیه آزادی‌خواهی، پایداری، پایبندی به دین و ایمان و اعتقاد به پیروزی حق و حقیقت را نمایش می دهند.

نگاهی به تاریخ نسل کشی ارامنه

نسل‌کشی ارامنه، به نابودی عَمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) اتلاق می شود که توسط دولت مردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان صورت گرفت. این واقعه به حدی تلخ بوده که به آن عناوین دیگری همچون هولوکاست ارامنه، کشتار ارامنه و جنایت بزرگ نیز داده اند و به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های سده بیستم از آن یاد می شود.

این عملیات در قالب کشتارهای دسته جمعی و نیز تبعیدهای اجباری که منجر به مرگ می شد، انجام می‌پذیرفت و تعداد کل قربانیان آن بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. علاوه بر دستگیری و اعدام ارمنی‌ ها، جمعیت بسیار زیادی از مردان، زنان و کودکان ارمنی نیز از خانه و کاشانه خود تبعید شدند در شرایطی که وادار شدند بدون هیچ دسترسی به آب و غذا به قصد مرگ به راهپیمایی در مسیرهای طولانی و بیابانی بپردازند. در طول این تبعیدات اجباری، گزارش های زیادی نیز از تجاوز و آزار و اذیت جنسی قربانیان توسط نیروهای متخاصم وجود دارد.

یادبود ارامنه کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown
یادبود ارامنه کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

۷- مقبره اسقف آرداک مانوکیان

در کنار یادبود نسل کشی ارامنه، مقبره اسقف فقید آرداک مانوکیان (Ardak Manoukian) قرار دارد که خلیفه پیشین ارامنه تهران بود. وی در ۲۲ ژانویه ۱۹۳۱ میلادی در بیروت متولد شد و در ۱۵ اکتبر ۱۹۹۹ در تهران در گذشت. او اسقف اعظم ارمنی‌های تهران از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۹ میلادی بود و در دانشگاه تهران به تدریس رشته زبان و ادبیات ارمنی می پرداخت.

آرداک مانوکیان در سال ۱۹۵۹ میلادی (۱۳۳۸ خورشیدی) به عنوان رهبر دینی ارمنی های تهران شناخته شد و در طی دوران خدمتش کلیساهای تارگمانچاتس مقدس، سرکیس مقدس و گریگور لوساووریچ مقدس در تهران و کلیسای مسروپ مقدس در رشت احداث و مقر خلیفه‌گری تهران نیز به صورت رسمی آغاز به کار کرد.

از او ۳۴ عنوان کتاب در زمینه‌های مذهبی، اخلاقی، تاریخی و تحقیقی بر جای مانده که برخی از آنها عبارتند از: اعیاد کلیسای ارمنی، سایه روشن، نقش آب در مراسم مذهبی، خاطرات یک سنگ، فرهنگ و دین و …

متاسفانه تصویری از این مقبره در دست نیست. اگر عکسی از این قسمت در دست دارید برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را از اینجا آپلود کنید.

کلیسای سرکیس مقدس تهران | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

تاریخچه کلیسای سرکیس مقدس

نیمه دوم قرن بیستم میلادی تحولاتی خاص را برای پایتخت به ارمغان آورد که از جمله آنها روانه شدن مهاجران ارمنی به تهران بود که باعث شد جمعیت آنها در پایتخت رشد چشمگیری پیدا کند. ارمنیان در سطح شهر پراکنده شدند و محله های جدید ارمنی نشین را در مناطق مختلف تهران به وجود آوردند.

از سال ۱۳۲۴ خورشیدی تا آن زمان کلیسای مریم مقدس در محله حسن آباد، کلیسای جامع ارمنیان محسوب می شد و خلیفه گری نیز در ساختمان ‏هم جوار آن مستقر و به انجام امور ارمنیان تهران مشغول بود. این افزایش جمعیت کلیسای مریم مقدس را با کمبود فضا رو به رو کرد و فکر ساختن کلیسایی تازه را به وجود آورد. البته دلیل ساخت کلیسای جدید تنها این مساله نبود بلکه از سوی دیگر، جا به جایی ارمنیان و پراکنده شدن آنها در سطح شهر باعث کاهش جمعیت مسیحیان در محله های جنوب تهران شد. در این دوران کلیه کلیساها در جنوب پایتخت متمرکز بودند و در نتیجه، دسترسی ارمنیان محله های ‏جدید، به ویژه در شمال شهر تهران آن زمان و به عبارتی محله یوسف آباد به کلیساها با مشکل مواجه شده بود.

این مساله نیز مزید بر علت شد تا بر اساس نیازها، کلیسایی با گنجایش بیشتر در مجاورت محله های جدید ساخته و ساختمان هایی با فضای بزرگ تر برای ‏انجام امور ارمنیان تهران در نظر گرفته شود.

خلیفه گری ارمنیان تهران با کمک مارکار سرکیسیان، قطعه زمینی را ‏برای احداث کلیسا و ساختمان های خلیفه گری خرید. این زمین در تقاطع خیابان های چهل متری (کریم خان زند) و ویلا (استاد نجات الهی) قرار داشت و از ‏مرکزیت بیشتری در بین محلات ارمنی نشین تهران برخوردار بود.

طراحی ساختمان کلیسا به مهندس اوژن آفتاندیلیان واگذار شد و پس از فوت ‏مارکار سرکیسیان، فرزندان وی به نام های گورگن و وازگن هزینه ساخت کلیسا و ساختمان های ‏خلیفه گری را تامین کردند.

در ۱۴ فروردین ۱۳۴۳ خورشیدی برابر با ۳ آوریل ۱۹۶۴ میلادی، کلنگ احداث کلیسا بر زمین زده شد. این مراسم با حضور آرداک مانوکیان، اسقف عظم ارمنیان تهران، روحانیان کلیسای ارمنی و جمعیت بزرگی از ارمنیان تهران صورت گرفت و در آن نوزده ساقدوش نیز حضور داشتند که هر یک می بایست لوح مخصوصی را در پی‌های کلیسا قرار می دادند. دو تن از این ساقدوشان گورگن و وازگن سرکیسیان بودند که پس از انجام مراسم مذهبی و نام گذاری کلیسای جدید لوح ها را در جای از پیش تعیین شده گذاشتند و در نهایت کار ساخت و ساز کلیسا آغاز شد.‏

مهندس آفتاندیلیان طرح ویژه ای برای این کلیسا ارایه کرد. برای ادامه کار ساخت و ساز از شش نفر دیگر نیز دعوت به عمل آمد تا برنامه ساخت و ساز را ارایه و هزینه را برآورد کنند و در نهایت ساخت کلیسا به لئون کشیشیان سپرده شد.

پس از چندی مشکلات فنی و مالی برای ساخت این بنا پیش آمد ‏اما پس از رفع این مشکلات ساخت کلیسا در ۱۳۴۸ خورشیدی (۱۹۶۹ میلادی) از سر گرفته شد و در ۱۳۴۹ خورشیدی (۱۹۷۰ میلادی) به پایان رسید. آغاز به کار کلیسا در ۹ اردیبهشت ۱۳۵۲ خورشیدی (۲۹ آوریل ۱۹۷۳ میلادی) طی مراسمی ‏مذهبی صورت گرفت که افراد زیر در آن حضور داشتند:

جاثلیق عالی جناب خورن اول بارویان – آرداک مانوکیان، اسقف اعظم ارمنیان ‏تهران – مقامات دولتی، خیران کلیسا و ارمنیان تهران

این مراسم پس از پایان تجهیز کلیسا، آماده کردن صندلی ها و نصب ناقوس های کلیسا، که در ونیز ساخته شده بودند، انجام شد و در این روز، ۴۲ خَیِر تکمیل نواقص کلیسا را بر عهده گرفتند.

جنگ تحمیلی خسارت هایی را در این کلیسا به بار آورد و در جریان اصابت موشک در نزدیکی کلیسا کلیه شیشه های دیوار غربی فرو ریخت. مرمت این بخش از کلیسا با استفاده از سنگ مرمر انجام و دیواری با سه نورگیر کوچک در این قسمت ساخته شد.

پس از گذشت مدتی تَرَک هایی در سقف ایجاد شد و با بارش باران وضعیت آنها رو به وخامت گذاشت. در این زمان بررسی هایی صورت گرفت و مشخص شد که شاه تیرها قدرت تحمل وزن سقف و گنبد را ندارند. در نتیجه این مشکل، از شهریور ۱۳۶۰ خورشیدی (آگوست ‏۱۹۸۱ میلادی) به مدت نوزده ماه کلیسا به دست شخصی به نام “روبن در سرکیسیان” سپرده شد تا آن را مرمت کند. او برای ‏تقویت شاه تیرها در زیر چهارطاقی گنبد، چهار ستون نصب کرد و در فروردین ۱۳۶۲ خورشیدی (مارس ‏‏۱۹۸۳ میلادی) کلیسا مجددا بازگشایی شد.

در ۱۳۹۱ خورشیدی یا ۲۰۱۲ میلادی نیز، تعمیراتی در داخل و خارج کلیسا صورت گرفت و در طی آن حوضچه ‏مخصوص غسل تعمید در گوشه شرقی دیوار شمالی بنا، بازسازی شد و تصاویری از تعمید ‏حضرت مسیح به دست یوحنای تعمید دهنده بر روی آن نقش بست.

عکس قدیمی کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

راه دسترسی

آدرس: تهران، خیابان کریم خان زند، ابتدای خیابان نجات اللهی

دسترسی با اتومبیل شخصی: این کلیسا در طرح ترافیک قرار دارد و باید این مساله را برای استفاده از وسیله شخصی برای رسیدن به آن در نظر داشته باشید.

به منظور استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می توانید یکی از این راه ها را انتخاب کنید:

اتوبوس: خطوط مختلفی وجود دارند که از خیابان کریمخان زند عبور می کنند و با استفاده از آنها می توانید در نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به کلیسا پیاده شوید.

مترو: متروی تهران نیز برای دسترسی به این جاذبه مناسب است، خودتان را به ایستگاه استاد نجات الهی برسانید و با کمی پیاده روی به کلیسا برسید.

تاکسی: از تاکسی هایی استفاده کنید که شما را به میدان ولیعصر یا میدان هفت تیر می رسانند و از آنجا هم می توانید با سوار شدن بر تاکسی دیگری به کلیسا برسید.

برای بررسی بهترین مسیر دسترسی می‌توانید از نقشه تهران استفاده کنید.

ساعت بازدید

همه روزه از ساعت ۱۳:۰۰ تا ۱۶:۳۰

نکته مهم: حتما پیش از مراجعه به کلیسا با شماره ۸۸۹۰۱۶۳۴-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید و از باز بودن این مکان اطمینان حاصل کنید.

این مکان به پیروان مسیحیت تعلق دارد و ممکن است در ساعات خاص، مسلمانان با محدودیت ورود به آن مواجه شوند. باز هم لازم است پیش از مراجعه از امکان ورود به کلیسا مطمئن شوید.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Iman Hamikhah

Photo by : Iman Hamikhah

دیدنی های اطراف

پارک شهر در فاصله ۵ کیلومتری

موزه آبگینه در فاصله ۳ کیلومتری

مطلب مرتبط

  • معرفی شهر تهران

پارک شهر تهران | Photo by : Shayan Mehrabi

Shayan Mehrabi 
ورودی موزه آبگینه | Photo by : Unknown

آداب ورود

کلیسا مکانی مقدس برای مسیحیان است پس به هنگام حضور در آن احترام این مکان را حفظ کنید. عکس برداری و صحبت با همراهان در فضای کلیسا ممنوع است.

اگر قصد دارید که در این کلیسا شمع روشن کنید باید آن را از فروشگاهی که در حیاط کلیسا وجود دارد بخرید چرا که از شمع های باریک و مخصوصی استفاده می شود.

خوردن و آشامیدن و به ویژه جویدن آدامس در کلیسا ممنوع است.

به هنگام ورود و حضور در کلیسا نباید عینک تان را بالای سرتان بزنید.

به هنگام نشستن در کلیسا پای تان را روی پای دیگر نیندازید؛ این کار نوعی بی احترامی محسوب می شود.

سعی کنید از فضای معنوی این مکان بهره مند شوید و از صحبت های اضافی، تولید صدا و کارهای ناشایست جدا بپرهیزید.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

دلیل نام گذاری کلیسا

سرکیس مقدس، از قدیسان کلیسای حواری ارمنی بود که در اوایل سده چهارم میلادی به عنوان یکی از سرداران ارتش روم خدمت می کرد و به علت مسیحی بودن تحت تعقیب قرار گرفت. او با پسرش، ماردیروس، برای حفظ جان به ارمنستان رفت؛ اما تیران، پادشاه وقت ارمنستان، تحت فشار امپراتور روم نتوانست آنها را بپذیرد. از این روی آنان در ارتش شاپور دوم که در جنگ با شاهنشاهی کوشان‌ بود، به خدمت پرداختند.

شاپور از خدمات سرکیس بسیار راضی بود؛ اما وقتی به وی اتهام تبلیغ مسیحیت در بین سپاهیان شاپور زده شد، دستور داد تا او و پسرش را به همراه تعدادی از سربازان در نیشابور بکشند. نام کلیسا نیز از همین شخص گرفته شده است.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Marzieh Mousavi

Marzieh Mousavi 
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Vahid Sheikhi

Vahid Sheikhi 

نظرات خارجی ها در مورد کلیسای سرکیس مقدس

در اینجا بد نیست نگاهی داشته باشیم به نظرات گردشگران خارجی در مورد کلیسای سرکیس مقدس که در یکی از وبسایت های معتبر گردشگری به نام تریپ ادوایزر منتشر شده اند:

گردشگری از اتریش | تاریخ ثبت دیدگاه آذر ۹۶

یک کلیسای زیبای ارتدکس ارمنی

غرق در زیبایی این کلیسا در وسط تهران شدم. اثری که به ما نشان می دهد چگونه ایرانیان به دیگر ادیان احترام می گذارند. سرکیس مقدس یک کلیسای زیبا و تاریخی است.

ایوانو از کانادا | تاریخ ثبت دیدگاه خرداد ۹۶

بسیار باشکوه و زیبا

 این مکان کلیسایی معروف است که مسیحیان در شهر تهران به آن مراجعه و دعا می کنند. من این فرصت را داشتم که از این کلیسای زیبا بازدید کنم و به شما هم پیشنهاد می کنم این کار را انجام دهید.

گردشگر آمریکایی | تاریخ ثبت دیدگاه تیر ۹۵

یک کلیسای جامع ارمنی معمولی

اینجا واقعا یک کلیسای جامع خیلی قدیمی نیست و معماری آن چنان جذابی هم ندارد. اما این کلیسای ارمنی هاست و در ایران قرار دارد و همین جالبش می کند. می توانید بی خیال بازدید از آن شوید!

گردشگری از لندن | تاریخ ثبت دیدگاه خرداد ۹۵

خوب…

همیشه علاقه خاصی به میراث ارمنستان داشتم و این شانس را پیدا کردم که بزرگترین کلیسای ارمنی را در تهران ببینم. این یکی از ۱۱ کلیسای ارمنی در شهر است.

کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Iman Hamikhah

Iman Hamikhah 
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Iman Hamikhah

Iman Hamikhah 
کلیسای سرکیس مقدس | Photo by : Iman Hamikhah

Iman Hamikhah 

توصیه های کارناوالی

کلیسای سرکیس مقدس در ابتدای خیابان استان نجات اللهی یا همان ویلا قرار دارد؛ این خیابان و محله های اطراف آن پر است از کافه هایی که می توانید در آنها طعم متفاوتی از قهوه را بچشید. اگر از طرفداران این نوشیدنی هستید حتما سری به کافه های این منطقه بزنید.

کمی پایین تر از کلیسا مغازه هایی هستند که شما را به دنیای اصیل و رنگارنگ صنایع دستی ایرانی دعوت می کنند. می توانید به این مغازه ها هم سر بزنید و حتا اگر قصد خرید ندارید لحظاتی را به تماشای جلوه های تماشایی صنایع دستی بگذرانید.

شهر تهران با وجود شلوغی و دود و دم باز هم فرصت های خوبی برای گردش در اختیار ساکنان و میهمانانش می گذارد و شما می توانید در گوشه هایی از این شهر لحظات خوشی را سپری کنید. جال اگر در زمان سفر به تهران برای اقامت در شهر به دنبال جای مطمئنی می گردید، می توانید روی گزینه های پیشنهادی کارناوال حساب باز کنید. تنها کافی ست وارد صفحه رزرو هتل های تهران در کارناوال شوید و با استفاده از فیلترهای موجود به دنبال هتل مورد علاقه تان بگردید. اگر هم دوست دارید تجربه اقامتی لوکس در تهران داشته باشید، می توانید با ورود به صفحه هتل های پنج ستاره تهران با شرایط و امکانات این هتل ها آشنا شوید. آن دسته از مسافرانی هم که به دنبال اقامتی ارزان تر هستند، می توانند وارد صفحه اجاره سوئیت در تهران شوند و سوئیت مورد علاقه شان را انتخاب کنند.

صنایع دستی | Photo by : Unknown

Photo by : Unknown

آیین هایی که در کلیسا برگزار می شوند

در این کلیسا مانند بسیاری از کلیساهای دیگر مراسم دینی بسیاری برگزار می شود. در اینجا به طور مختصر به دو نمونه از آنها اشاره می کنیم:

مراسم تبرک آب با روغن مقدس

به باور مسیحیان در زمان به صلیب کشیدن و عروج حضرت مسیح (ع)، یک زن گناهکار روغنی گران قیمت می خرد و پاهای حضرت عیسی را با آن غسل می دهد. این روغن به دست حواریون می افتد و پس از عروج حضرت مسیح (ع)، روغن‌های جدید درست کرده و آن را با روغن قدیم مخلوط می کردند. آنها زمانی که برای تبلیغ و موعظه مردم به نقاط مختلف می رفتند قسمت هایی از این روغن را جهت انجام غسل تعمید، تطهیر کلیسا و متبرک شدن مردم تقسیم می کردند.

این روغن امروزه در بیروت است و هر هفت سال با روغن جدید ترکیب می‌شود تا با برگزاری آیینی خاص به دست کلیساهای ارامنه در سراسر جهان برسد. روغن مقدس از ۴۰ تا ۴۹ گونه گیاه مانند خردل، زیتون و شنبلیله تهیه می شود و پس از تبرکِ آب با روغن مقدس، ارامنه برای تبرک و سلامتی بیماران از آن می نوشند.

عشای ربانی

عَشای رَبّانی یا شام خداوند یا آیین سپاسگزاری یکی از هفت‌آیین مقدس است که تقریبا در تمام فرقه‌های مسیحیت انجام می شود و به آن تقسیم مقدس، راز محراب و راز خجسته هم می گویند. منشا این آیین به آخرین شامی مربوط می شود که عیسی مسیح در شب دستگیری خود توسط سربازان رومی در کنار حواریون میل کردند. به باور مسیحیان سرشت او با سرشت خداوند یکی است؛ پس مسلم است که وی از جریان فاش شدن مکان خود توسط یهودا اسخریوطی، یکی از حواریونش و دستگیری و قربانی شدن از طریق مصلوب شدن باخبر بود و به همین خاطر این مراسم محل آخرین و مهم‌ترین آموزه‌های مسیح بوده است. در این مراسم مسحیان نان را که نماد جسم مسیح است با شراب به عنوان نماد خون مسیح تبرک کرده و می خورند. آنها بر این باورند که با این کار حضرت مسیح به جان شان نفوذ می کند.

مراسم آب و روغن مقدس | Photo by : Mohamadreza Nadimi

Mohamadreza Nadimi 
مراسم آب و روغن مقدس | Photo by : Mohamadreza Nadimi

Mohamadreza Nadimi 
مراسم آب و روغن مقدس | Photo by : Mohamadreza Nadimi

Mohamadreza Nadimi 
مراسم آب و روغن مقدس | Photo by : Mohamadreza Nadimi

Mohamadreza Nadimi 
مراسم آب و روغن مقدس | Photo by : Mohamadreza Nadimi

سخن آخر

کلیساها از جمله مکان های مذهبی هستند که به زیباترین شکل ساخته و آراسته شده اند تا با دیدن آنها غرق در لذت و آرامش شوید. سرکیس مقدس یکی از آنهاست که با ورود به آن می توانید کم و بیش از فرهنگ مسیحیان ساکن در ایران و معماری و هنرشان بدانید.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *