ابتهاج زیر سایه درختان باغ محتشم رشت

اگرچه باغ محتشم نزد اهالی گیلان و مسافران و گردشگران سایر شهرهای ایران که به این استان سفر می‌کنند، ناآشنا نیست، اما با خاکسپاری یکی از همشهریان ارزشمندمان، به شهرت جهانی دست یافته و منزلگاه ابدی شاعر توانا و ملی ایران زنده‌یاد هوشنگ ابتهاج (هـ . الف. سایه) شده که موجب افتخار و مباهات ما گیلانیان است. به راستی تاریخچه باغ تاریخی «محتشم» چیست، باغی که اینک پارک شهر نامیده می‌شود و آرامگاه «سایه» در آنجا قرار دارد.
«باغ محتشم» که از بزرگترین و دیدنی‌ترین بوستان‌‌های گیلان است و امروزه به دلیل توسعه و بازسازی شایسته‌اش، به «پارک شهر» مشهور شده، در جنوب شهر رشت واقع شده و از جنوب با «گوهررود» همسایه است و از شرق با بیمارستان کهنسال پورسینای رشت که زمانی تحت ریاست پدر شادروان هوشنگ ابتهاج اداره می‌شد، همجوار است. این باغ حدود ۱۴۴ هزار مترمربع وسعت دارد و به نوشته مرحوم استاد خمامی‌زاده در تاریخ گیلان، مساحت اصلی‌اش در گذشته بیش از اینها بوده است. با توجه به انبوه درختان تناور که تعدادی از آنها پیشینه دوری دارند، گفته سیاحان خارجی باید درست باشد که عمر آنها را تا ۱۵۰ سال برآورد می‌کنند. از خاطرات به‌یادماندنی این باغ، استقبال بی‌نظیر اهالی رشت و هجوم آنان در سیزدهمین روز سال است که از صبح زود با بار و  بنه برای یافتن جای مناسب بخصوص در حاشیه رودخانه با یکدیگر مسابقه می‌گذاشتند و با پرداخت یک تا ۵ ریال به تناسب زیبایی پل‌های موقت که جوانان می‌ساختند، در جای مناسب مستقر می‌شدند. تا آنجا که از نوشته‌ها و خاطره‌های گردشگران خارجی و داخلی برمی‌آید، پیدایش باغ محتشم همزمان با سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار بوده است که بعدها تیول شاهزادگان قاجار شد و بعد از آنان، متعلق به یکی از اشراف رشت به نام اکبرخان بگلربیگی شد که به سال ۱۳۰۷ خورشیدی درگذشت. باغ محتشم از ناحیه جنوب به خیابان حافظ کنونی و از جانب شرق به محله قدیمی «چلّه خانه» و مسجد معروف چلّه‌خانه محدود می‌شود، که گویا در قدیم میعادگاه چلّه‌نشینان بود. همچنین آرامگاه شهید دکتر حشمت مسئول بهداری انقلابیون جنگل و یار و یاور انقلابی بزرگ گیلان، شهید میرزاکوچک‌خان جنگلی نیز در همین باغ واقع شده است. باغ محتشم پس از درگذشت صاحب اصلی اش به تنها بازمانده آن خاندان، یعنی دختر اکبرخان بگلربیگی، به ارث می‌رسد که به عقد و ازدواج پسرعمویش «محتشم‌الملک» درمی‌آید و او هم این باغ را به‌نام خود می‌نامد و برای زندگی مشترک‌شان، عمارت کلاه‌فرنگی را در بخش جنوبی آن می‌سازد که دیدنی و ساخته شده از مصالح بومی است و هنوز هم به دلیل بازسازی، بسیار زیبا، پابرجا و تماشایی است. این بنا در ۴ طبقه ساخته شده است؛ طبقه دوم محل سکونت خانواده صاحب ملک بوده و طبقه زیرین به خدمه و طبقات سوم و چهارم هم به مهمانان ویژه اختصاص داشته است. از دیگر تاریخچه باغ تاریخی محتشم چگونگی واگذاری آن به دولت و تفویض اختیارش به شهرداری وقت است. در دوران رضاشاه به دلیل عدم وصول چندساله مالیات، دولت آن را مصادره و به شهرداری وقت منتقل می‌کند تا برای عموم قابل استفاده باشد و امروز هم که میهماندار پیکر فخر گیلان زمین، شاعر نامدار روزگار، زنده‌یاد هوشنگ ابتهاج (هـ . الف. سایه) شده است. روانش شاد و یادش گرامی باد.
هرمز خورشیدی ـ‌ رشت سه شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۱ روزنامه اطلاعات 

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *