جمهوری اسلامی ایران از بدو تأسیس، رویکرد متفاوتی در موضوع زنان داشته که هرچند در مواردی مورد انتقاد بوده اما در عین حال زنان کشور در دهه گذشته، موفقیت‌های پرشماری نیز در عرصه‌های مختلف علمی، اجتماعی، هنری، اقتصادی و.. داشته‌اند. با این وجود همچنان زنان مطالبات برآورده نشده‌ای دارند که کم‌توجهی به آنها از یک سو سبب نارضایتی جامعه زنان و از سوی دیگر بهانه تخطئه نظام از سوی رسانه‌های مخالف و خارج‌نشینان می‌شود.
در این شرایط، نقد و بررسی وضعیت زنان ایرانی و آسیب‌شناسی مدیریت مسائل زنان، از نگاه خود آنها که در میدان‌های واقعی و مبارزه با مشکلات حضور دارند، برداشتی منطقی به دست می‌دهد و از مسئولان سطوح مختلف نظام هم انتظار می‌رود به این مطالبات و راه‌حل‌ها توجه کرده و آنها را در دستور کار خود قرار دهند.
دفتر پژوهش ایرنا در این راستا، به گفت‌وگو با نخبگان زن و زنان موفق پرداخته و به تبیین روایت واقعی از زنان ایران، بیان مطالبات آنان و تجارب آنها در رویارویی با مشکلات می‌پردازد.
پیش از این، گفت‌وگو با دکتر الهه کولایی عضو هیات علمی گروه سیاسی دانشگاه تهران، دکتر طاهره چنگیز رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دکتر منصوره اتحادیه استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران و مدیر نشر تاریخ ایران، فاطمه مهاجرانی ریاست پیشین دانشکده فنی و حرفه‌ای دختران شریعتی، دکتر ندا حاجی‌وثوق مدرس دانشگاه آزاد اسلامی و عضو هیات مدیره و مسئول کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران، فاطمه مقیمی عضو هیات
رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، سیما فردوسی روانشناس، زهرا نژادبهرام فعال سیاسی و عضو سابق شورای شهر تهران و دکتر صدیقه ببران عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شد و اکنون به سراغ دکتر «فاطمه حق‌دوست اسکویی» پرستار و قائم مقام وزیر در امور پرستاری در دوره وزارت دکتر مرضیه وحید دستجردی رفتیم.
نقش افزایش تحصیلات زنان در افزایش اعتماد به نفس
ایرنا: زنان ایران مطالبات مختلفی دارند که اکنون در جامعه ایران دنبال می‌شود، به نظر شما زنان از چه طریقی باید مطالبات خود را دنبال کنند؟
من اکنون مسئولیتی ندارم و نمی‌توانم در این زمینه اظهار نظر دقیقی داشته باشم.
ایرنا: به هر حال شما یکی از زنان موفق در چهار دهه انقلاب هستید که به مسئولیت‌های بالایی رسیدید و در دوره‌ای در زمان وزارت خانم دکتر وحید دستجردی قائم مقام وزیر بهداشت بودید؟
اکنون در جریان مسائل نیستیم و آمادگی ندارم که در این زمینه صحبت کنم. به هر حال آدم فکر کند و بعد صحبت کند خیلی بهتر است. در هر صورت من در حوزه پرستاری فعالیت کرده‌ام و در این زمینه اطلاعاتی دارم. می‌دانم که در این زمینه مسئولان تلاش‌هایی کرده‌اند.
یکی از مهمترین مسائل این حوزه اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است که ۱۵ سال پیش تصویب شد. البته از زمانی که این قانون در مجلس تصویب شد (سال ۱۳۸۶) مساله تامین بودجه آن مطرح بود. اکنون شنیده‌ام که بودجه آن نیز تامین شده اما چون اکنون مسئولیت ندارم واقعا نمی‌دانم کار به کجا رسیده است.
بالارفتن سطح تحصیلات زنان و حمایت خانواده‌ها در بالا رفتن اعتماد به نفس زنان نقش بسیار مهمی داشته استایرنا: زنان این اعتماد به نفس را از کجا به دست آورده‌اند؟
بالارفتن سطح تحصیلات زنان و حمایت خانواده‌ها در این زمینه نقش بسیار مهمی داشته است. همه این ها عوامل اثرگذاری بوده که زنان به این نتیجه برسند که در سطوح اجتماعی فرقی بین زن و مرد وجود ندارد. خود من هم در مسئولیت‌هایی که داشته‌ام در جلسه‌هایی که حاضر می‌شدیم همیشه اولویت با خانم‌ها بوده است.
البته خیلی جاها اثرگذاری مردان همچنان وجود دارد. به طور کلی چون از قدیم مردان بیشتر مسئولیت داشته‌اند، هنوز اثرگذاری آنان بیشتر است و در تصمیم‌گیری‌های جامعه بیشتر تاثیرگذارند. این مشکل هنوز وجود دارد، همه جا هم هست و فقط مختص کشور ما نیست.
مقالاتی وجود دارد که حتی در پیشرفته‌ترین کشورها نیز تفاوت‌های جنسیتی وجود دارد. فقط مساله کشور ما نیست. به هر حال شرایطی ممکن است وجود داشته باشند که زنان نتوانند آن نقش خاصی که مورد نظرشان هست داشته باشند اما اثرگذاری و توانمندی‌های خود شخص هم مهم است.
ایرنا: چه شرایط و عواملی سبب شده که زنان نتوانند اثرگذاری لازم را داشته باشند؟
عوامل مختلفی در این زمینه موثر است. تجربه شخصی من نشان می‌دهد در بسیاری مواقع خود زنان مسئولیت‌های سنگین را نمی‌پذیرند. مسائل مختلفی مانند مسئولیت‌های خانوادگی که زنان دارند یا مسئولیت تربیت فرزند که بیشتر با زنان است، در این زمینه موثر است. به غیر از این به ویژگی‌های خود افراد هم مربوط می‌شود.
ایرنا: به نظر شما چه نقدی بر سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی در ۴۰ سال گذشته در حوزه زنان وارد است؟
این پرسشی است که جواب دادن به آن نیاز به فکر دارد. به جای نقد، این‌گونه نگاه می‌کنم که چطور نگاه کنیم بهتر است. من همیشه تلاش کردم بهترین کاری که می‌توانم انجام دهم، حتی اگر مسئول مافوق من کاری را از من می‌خواست که از نظر من درست نبود، قبول نمی‌کردم. همیشه کار درست را انجام می‌دادم. موفق هم بودم و مورد مواخذه هم قرار نمی‌گرفتم. باید خودمان فکر کنیم و ببینیم بهترین کار چیست.
عوامل زیادی از جمله رسانه‌ها و تکنولوژی‌های روز در شکل‌گیری مطالبات زنان نقش داشته است ایرنا: به نظر شما مهمترین مطالبات زنان از نظام جمهوری اسلامی چیست؟
واقعا نمی‌دانم مطالبات زنان چیست. اگر مساله حجاب است که داستان خود را دارد و باید خیلی روی آن فکر کرد. بیشتر هم همین مساله را مطرح کرده‌اند. عوامل مختلفی در شکل‌گیری مطالبات زنان نقش دارد.
می‌دانم که از خارج از کشور هم در این زمینه دخالت می‌کنند. بنابراین در این زمینه نظری ندارم اما می‌دانم که اکنون زنان با مطالبه در مورد مساله حجاب شروع کرده‌اند. در مورد این مطالبه نظری ندارم اما عوامل مختلفی از جمله فناوری‌های روز در شکل‌گیری مطالبات زنان تاثیرگذار است. عوامل زیادی وجود دارد که زنان مورد توجه قرار نگیرند. حتی در خانه هم ممکن است این اتفاق بیفتد.
ایرنا: مشکلات معیشتی و مطالبات اقتصادی را در جامعه ایران و در بین زنان چگونه می‌بینید؟
در این زمینه پاسخ خاصی به ذهنم نمی‌رسد.
