علیه آرتیست های اقتصاد آزاد / مروری بر کتاب «دکترین شوک: ظهور سرمایه‌داری فاجعه»
نائومی کلاین با محکوم‌کردن نسخه «شوک‌درمانی اقتصادی» فریدمن تصریح می‌کند یک بازار آزاد بخش تولیدات مصرفی می‌تواند با بهداشت و درمان دولتی با مدارس دولتی و با بخش بزرگی از اقتصاد – مثل یک شرکت ملی نفت – که در دست دولت است، همزیستی داشته باشد.
عصر ایران؛ جواد لگزیان – «دکترین شوک: ظهور سرمایه‌داری فاجعه» کتابی است نوشته نائومی کلاین، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی کانادایی که در آن در یک بررسی تاریخی کارنامه شیوه سرمایه‌داری «مکتب اقتصادی شیکاگو» ورق می‌خورد.
تئوریسین مکتب اقتصادی شیکاگو، میلتون فریدمن، پیش‌بینی می‌کرد که سرعت، ناگهانی‌بودن و گستره دگرگونی‌های اقتصادی واکنش‌هایی روانی را میان مردم برخواهد انگیخت که تعدیل‌های اقتصادی را تسهیل خواهد کرد. او برای این راهکار دردناک عبارت «شوک‌درمانی اقتصادی» را ابداع کرد که بر مبنای تثلیثی جادویی پیش می‌رود: حذف حوزه عمومی/ دولتی، آزادی عمل کامل شرکت‌ها و کاهش شدید هزینه خدمات رفاهی و اجتماعی دولت تا جایی که از دولت جز اسکلتی باقی نماند.
کانال عصر ایران در تلگرام
نائومی کلاین نویسنده کتاب «دکترین شوک: ظهور سرمایه‌داری فاجعه»
با تحمیل برنامه‌های فراگیر بازار آزاد بعضی حکومت‌ها روش «شوک‌درمانی» را به کار بردند. آن هم با ابتکاراتی خواندنی. در این روش بنگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ با استفاده از قدرت سیاسی و سیاست‌مداران وابسته به خود، با انجام طرحی برنامه‌ریزی‌شده و با تمهیداتی ویژه تغییرات رادیکال اقتصادی و سیاسی را اعمال می‌کنند و البته در این میان افرادی که با این موج به مقابله بر‌خیزند، با پلیس، ارتش، زندان و بازجویی روبه‌رو و سرکوب می‌شوند.
کلاین به دقت رهاوردهای سیاست‌های اقتصادی شاگردان میلتون فریدمن را در کشورهایی مثل شیلی پینوشه، روسیه یلتسین، آمریکای پساکاترینا و عراق پساجنگ دنبال کرده و آن را سرمایه‌داری بنیادگرایی توصیف می‌کند که مانند کمونیسم اقتدارگرا و سایر ایدئولوژی‌های خطرناک مشتاق خلوصی دست‌نیافتنی و لوح سپید نانوشته‌ای است تا روی آن جامعه نمونه و نوین خود را که با مهندسی اجتماعی شکل می‌دهد، بنا کند.
این میل از نگاه کلاین دقیقا این امر را تبیین می‌کند که چرا نظریه‌پردازان بازار، این «آرتیست‌های واقعی دنیا»، تا این حد به بحران‌ها و فجایع گرایش دارند و موقعیت‌های عادی و غیرمصیبت‌بار با جاه‌طلبی‌هایشان ناسازگار است و به مذاق‌شان خوش نمی‌آید.
در اولین گام این بررسی تاریخی، کلاین به سراغ نمونه شیلی می‌رود که در آن در یک‌سال‌و نیم نخست ژنرال پینوشه عینا از قواعد «مکتب اقتصادی شیکاگو» پیروی کرد. پینوشه برخی از شرکت‌های دولتی (از‌جمله چندین بانک)؛ ولی نه همه آنها را خصوصی کرد، انواع جدیدی از فعالیت‌های مالی سوداگرانه زیان‌بار به حال جامعه را مجاز دانست، مرزها را به طور کامل به روی واردات گشود و موانع تجاری را که مدت‌های طولانی حامی تولیدکنندگان صنعتی شیلی بود، از میان برداشت و – به استثنای هزینه‌های نظامی که به میزان درخور‌توجهی افزایش یافت – بودجه خدمات رفاهی و اجتماعی دولت را ۱۰ درصد کاهش داد.
