در چارچوب نشستی تخصصی مطرح شد؛ برهانی: ایران باید در «شرم‌الشیخ» یارگیری می‌کرد؛ یوسفی: شرکت در جلسه، به صلاح ما نبود
تهران- ایرنا- از دید «سیدهادی برهانی» استاد مطالعات اسرائیل دانشگاه تهران، ایران می‌توانست در نشست شرم‌الشیخ مصر حضور یابد و برای خود در منطقه یارگیری کند. «غلامحسین یوسفی» دیگر کارشناس منطقه اما باور دارد این اقدام به صلاح ما و آینده فلسطین نبود.
حضور رهبران کشورهای غربی و عربی در نشست شرم‌الشیخ مصر که پس از آغاز تبادل اسرای میان حماس و رژیم صهیونیستی بر اساس طرح موسوم «طرح ترامپ برای غزه» صورت گرفت، باعث شد روز گذشته خاورمیانه و تحولات آن کانون بلامنازع توجه جهانیان قرار گیرد.
همزمان با این تحولات، ماجراهای مربوط به عدم حضور ایران در این نشست و پیامدهای پایان جنگ در غزه برای منطقه و کشور ما، به یکی از سرخط‌های گفت‌وگوهای عمومی و تحلیل‌های رسانه‌ای و نخبگانی تبدیل شد، از جمله دیروز نشست «سرنوشت غزه بعد از طرح ترامپ» با حضور «سیدهادی برهانی» کارشناس مسائل غرب آسیا، «غلامحسین یوسفی» کارشناس مسائل بین‌الملل و «علیرضا عرب» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل فلسطین در محل خبرگزاری ایرنا برگزار شد.
طرح ترامپ و ابهاماتی که دارد
به گفته «علیرضا عرب» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل فلسطین، بعد از پذیرش این طرح توسط طرفین، جنگ متوقف می‌شود و نیروهای اسرائیلی به پشت خط زردی که روی نقشه‌ها تعیین شده، عقب‌نشینی می‌کنند. همچنین بعد از ۷۲ ساعت از توافق اولیه، گروگان‌های اسرائیلی از سوی حماس آزاد می‌شوند که البته از۴۸ گروگان، ۲۰ نفر زنده و بقیه جان خود را از دست داده‌اند. در مقابل این اقدام، ۱۷۰۰ زندانی فلسطینی که بعد از هفتم اکتبر به اسارت درآمدند، آزاد خواهند شد. همچنین ۲۵۰ زندانی امنیتی که برخی احکام‌های سنگین حبس ابد دارند، همانند عباس سید و ابراهیم حامد که نمادهای مقاومت در جامعه فلسطین هستند، آزاد خواهند شد که در فاز اول آزادی اسرا، تعدادی از این زندانیان آزاد شدند.
وی افزود: تقریبا ۵۳ الی ۵۷ درصد غزه و محور فیلادلفیا کمافی‌السابق در دست نیروهای اسرائیلی است و در همین ارتباط غیرنظامی‌سازی غزه یکی از نقاط ابهام طرح ترامپ برای غزه به شمار می‌آید. طرح ترامپ برای غزه، هفتم مهرماه سال جاری توسط کاخ سفید رونمایی شد. اهداف این طرح ایجاد آتش‌بس، بین اسرائیل و حماس، آزادی اسیران اسرائیلی و شکل دادن به غزه بعد از جنگ است.
به گفته عرب، فاز دوم عقب‌نشینی اسرائیل به غیرنظامی‌سازی غزه منوط شده‌است یعنی در چارچوب این طرح، حماس خلع سلاح و غزه غیرنظامی می‌شود. عقب‌نشینی نیروی‌های اسرائیلی به پشت مرزهای غزه هم به غیرنظامی‌سازی غزه مرتبط شده است که این یکی از نقاط ابهام این طرح است و این مساله می‌تواند مورد چالش قرار گیرد همچون بحث تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی. قرار است این دولت موقت فلسطینی زیر نظر «هیات صلح بین‌المللی» فعالیت و ادامه کار دهد.
آنچه این طرح را از بقیه طرح‌ها متمایز می کند این است که کشورهای عربی و اسلامی را در مقابل حماس قرار می‌دهد. اگرچه یک تقابل نظامی دو جانبه بین اسرائیل و حماس وجود دارد اما با این استراتژی، تبدیل به یک فرایند چند جانبه و چند بُعدی می‌شود. آنها این اقدام را انجام دادند تا فشار بر حماس بیشتر شود.
چرا ایران در شرم‌الشیخ حاضر نشد؟
همچنان که اشاره شد، موضوع خودداری ایران از حضور در نشست شرم الشیخ مورد توجه بسیاری قرار گرفت. از دید «سیدهادی برهانی» کارشناس مسائل غرب آسیا، ایران می‌توانست در این نشست حضور یابد و برای خود در منطقه یارگیری کند و ایده خود را پیش ببرد؛ زیرا دیگر امکان تداوم مبارزه مسلحانه به شکل سابق وجود ندارد. دیدیم که محور مقاومت دچار تحول شده است، حال آن که ایران مسیر ایده‌آلیستی سابق را در پیش گرفته است.
به گفته این استاد دانشگاه، الان کشورهای عربی به دلیل تاریخ درگیری با اسرائیل، این ذهنیت را دارند که به آسانی نمی‌توان اسرائیل را شکست داد. آنها بیش از ما طرفدار فلسطین هستند، زیرا عرب بوده و مشترکات زیادی مانند مذهب ، زبان و غیره با هم دارند و مثال دیگر این که کشور قطر بزرگترین حمایت تبلیغاتی را از حماس انجام می‌دهد. این در حالی است که ما به تاریخ و واقعیات موجود توجهی نداریم. باید استراتژی امنیتی و نظامی ما تغییر کند تا کسی فکر تجاوز به ایران را نداشته باشد. باید بهترین راه را انتخاب کنیم و لازم است برای حفظ خاک و شرافت از جنگ فاصله بگیریم.
بر خلاف نظر برهانی، «غلامحسین یوسفی» کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت ایران با این همه عظمتی که دارد، در نشست شرم الشیخ شرکت نکرد در حالی که ترامپ خوش خیال است که ایران به این طرح می پیوندد و اسرائیل را به رسمیت می شناسند.
به گفته یوسفی، ایران به این نتیجه رسیده که شرکت در این جلسه به صلاح ما و آینده فلسطین نیست. وقتی در درازمدت نگاه می‌کنیم حقوق فلسطینی‌ها دیده نشده و طبیعی بود در این اجلاس شرکت نکنیم. ما از پایان جنگ غزه چیزی نمی‌دانیم و معتقدم بعد از آزادی اسرا، اسرائیل نقض موردی خواهد داشت.
