«اعتماد» از فشار اصولگرایان به کمیسیون تدوین آیین‌نامه گزارش می‌دهد لابی‌گری از بای بسم‌الله سخنگوی کمیسیون آیین‌نامه از تلاش برخی برای ورود به کمیسیون‌های خاص خبر داد
سیدمیلاد علوی|«منتخبان» یازدهمین دوره مجلس هنوز ردای نمایندگی به تن نکرده و به اصطلاح «نماینده» نشده‌اند اما شاهد حضور و فعالیت محمدباقر قالیباف به عنوان رییس مجلس هستند؛ رییسی که هنوز اعتبارنامه‌اش به تصویب سایر نمایندگان نرسیده و از همین‌رو برخی حقوقدانان ازجمله غلامحسین الهام، عضو اسبق شورای نگهبان با انتقاد از اطلاق لفظ «رییس مجلس شورای اسلامی» به او، معتقدند اتفاقات اخیر پارلمان و عدم انتخاب هیات رییسه موقت، مغایر نص صریح قانون است. این اما تنها نکته عجیب مجلس یازدهم نیست. اصولگرایان راه‌یافته به پارلمان که با حذف اصلاح‌طلبان از گردونه انتخابات با نظارت استصوابی شورای نگهبان کاری دشوار برای ورود به ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان نداشتند، این روزها اما سدی جدید بر سر راه خود می‌بینند؛ سدی از جنس آیین‌نامه داخلی مجلس و تلاش برای کمرنگ کردن نقش لابی و زد و بندهای پشت‌پرده برای ورود به فلان کمیسیون خاص. مجلس‌دهمی‌ها به‌ویژه اصلاح‌طلبان دوره پیش از مجلس که ۴ سال پیش در روزهای ابتدایی آن دوره، آن‌چنان که تمایل داشتند نتوانستند در جدال با اصولگرایان برای راهیابی به کمیسیون‌ها موفق باشند، با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس و پس از ۲ سال بررسی، درنظرگیری سوابق کاری و تحصیلی نمایندگان و امتیازبندی با این محوریت را جایگزین لابی و رایزنی‌های نه چندان شفاف برای ورود به کمیسیون‌ها کردند تا شاید بدین شیوه کمیسیون‌ها به جای نمایندگان برخوردار از لابی‌های قوی‌تر، شاهد حضور چهره‌هایی باشد که سال‌ها در رشته‌ای تخصصی پیراهن پاره کرده‌اند. اقدامی که از قرار معلوم چندان به مذاقِ منتخبان عمدتا اصولگرای دوره یازدهم خوش نیامده؛ چنان‌که لابی‌ها و فشارها برای اصلاح این شیوه‌نامه به کمیسیون تدوین آیین‌نامه که روز گذشته محمدحسین بحرینی اصولگرا به عنوان رییسش معرفی شد، از هم‌اکنون آغاز شده است.
اصلاح لازم نیست؛ حذفش کنید!
«برخی منتخبان به معیارهای عضویت در کمیسیون‌های تخصصی معترض هستند که درصورت نیاز اصلاح می‌شود.» این بخشی از اظهارات احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده نزدیک به جبهه پایداری قم و عضو هیات‌رییسه مجلس است. اظهاراتی که مشابه آن را علی‌اصغر عنابستانی، منتخب سبزوار در مجلس یازدهم و البته یکی از «بهاری‌های» این روزهای «بهارستان» به زبان آورده و به «اعتماد» گفته است: «نمایندگان مجلس دهم برای هر دوره نمایندگی و حضور در کمیسیون، امتیاز خاصی را در نظر گرفته‌اند که ما به آن اعتراض داریم و تلاش می‌کنیم این ماده در جلسه مشترکی که بین هیات‌رییسه و اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه، برگزار می‌شود، حذف شود. همچنین مساله همخوانی مدارک تحصیلی با کمیسیون افراد نیز ایرادهایی دارد که باید اصلاح شود.» او درباره جزییات این اعتراض و انتقادها از شیوه موردنظر مجلس‌دهمی‌ها برای ورود به کمیسیون‌های تخصصی پارلمان هم گفته است: «وضعیت فعلی به گونه‌ای است که باتوجه به امتیازهای درنظرگرفته شده، اگر فردی یک دوره سابقه عضویت در کمیسیونی همچون اقتصاد را داشته باشد، حضورش در این کمیسیون تضمین شده است اما اگر کسی سابقه وزارت اقتصاد یا دکترای این رشته را داشته باشد، این احتمال وجود دارد که امتیاز و ضریبش به حدنصاب لازم برای حضور در آن کمیسیون نرسد.» جالب آنکه او معتقد است با حذف امتیازبندی‌های درنظرگرفته شده به تقویت کمیسیون‌های مجلس کمک خواهد شد و افراد از رایزنی و لابی برای ورود به کمیسیون‌ها منع می‌شوند.
اصلاح و حذف یعنی بی‌قانونی
این اظهارات به خوبی از فشار اصولگرایان تازه نماینده‌شده برای حذف امتیازبندی‌های درنظر گرفته شده برای ورود افراد به کمیسیون‌ها حکایت دارد. فشارهایی که اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه را نیز به اعتراض واداشته؛ چنان‌که سمیه محمودی، سخنگوی این کمیسیون در همین راستا به «اعتماد» می‌گوید: «دهمین دوره مجلس برای جلوگیری از لابی و ایجاد رابطه برای ورود به کمیسیونی خاص، بعد از ۲ سال بررسی و رایزنی با مرکز پژوهش‌ها و سایر نهادهای تخصصی و پژوهشی، شیوه امتیازبندی را درنظرگرفت، به‌طوری که امروز زمانی که کدملی من را در سامانه وارد کنید، به‌خوبی و بعد از بررسی سوابقم، کمیسیون‌هایی را که می‌توانم براساس سوابق در آن حضور داشته باشم، مشخص می‌کند.» محمودی که از معدود نمایندگان مستقل یازدهمین دوره مجلس محسوب می‌شود، با پذیرش برخی ایرادهای احتمالی این طرح می‌گوید: «این ایرادها به معنی آن نیست که شیوه امتیازبندی کامل و جامع است و ایرادی ندارد اما باید برای اصلاح آن تلاش کرد، نه اینکه اصل آن را زیرسوال برد چراکه این شیوه به‌رغم ایرادهای احتمالی قطعا بهتر از ورود با لابی و فشار به کمیسیونی خاص است.» او همچنین درباره منشا فشارها به کمیسیون تدوین آیین‌نامه می‌گوید: «برخی دل‌شان می‌خواهد به کمیسیونی خاص بروند ولی امتیاز لازم را ندارند؛ بنابراین با لابی و فشار به دنبال حذف یا تعدیل آیین‌نامه هستند تا رای بیاورند چراکه اگر این اقدام انجام شود، می‌توانند با روسای شعب هماهنگ کنند تا به اصطلاح هوای‌شان را داشته باشد و راهی کمیسیون مدنظر شوند. این اقدام مصداق بارز بی‌قانونی است. اگر این طرح ایرادی دارد، باید یک‌بار اجرا شود تا متوجه ایراداتش شویم، نه اینکه هنوز اجرا نشده به فکر اصلاح و حذف آن باشند.» سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه درباره نظر اعضای این کمیسیون هم گفته است: «اغلب اعضا معتقدند که این شیوه باید ابتدا اجرا و ایرادهایش مشخص شود. این روند هم باید پس از آنکه اعتبارنامه همه منتخبان تصویب شد و مجلس رسمیت یافت، انجام شود. نمی‌شود با فشار و لابی بخواهند به یک کمیسیون خاص بروند. اتفاقا اولین آزمون شفافیت همین‌جاست.»
کمیسیون‌های محبوب و مغضوب
با این حال در هر دوره مجلس، منتخبان به کمیسیون‌هایی خاص گرایش بیشتری دارند. مجلس یازدهم و اصولگرایان نیز از قاعده مستثنی نیستند؛ به‌طوری‌که عمده این فشارها به کمیسیون تدوین آیین‌نامه برای ورود افراد به همین کمیسیون‌هاست. علیرضا منادی‌سفیدان، رییس شعبه پنجم مجلس در همین راستا به «اعتماد» می‌گوید که هنوز فرصت نمایندگان برای اعلام علایق خود به پایان نرسیده و آنها تا پایان جلسه علنی امروز (یکشنبه) مجلس برای این مهم فرصت دارند. او که سابقه عضویت در هیات‌رییسه مجلس نهم را هم در کارنامه دارد، گفته است: «ظاهرا کمیسیون‌های امنیت ملی و سیاست خارجی و برنامه و بودجه جزو محبوب‌ترین کمیسیون‌ها هستند.» او همچنین کمیسیون‌های فرهنگی و کشاورزی را به عنوان کمیسیون‌هایی که تقاضای کمتری برای ورود به آنان وجود دارد، معرفی می‌کند. حال آنکه امیرآبادی فراهانی در این زمینه به خبرگزاری تسنیم گفته که کمیسیون‌های اصل ۹۰، اجتماعی و صنایع و معادن ازجمله کمیسیون‌های محبوب منتخبان مجلس یازدهم به شمار می‌رود.
رقابت برای ریاست
این میان و برخلاف برخی منتخبان مجلس یازدهم که از فشار و لابی و مصاحبه و اقداماتی مشابه برای ورود به کمیسیونی خاص غافل نمی‌شوند، هستند چهره‌هایی که به واسطه سوابق کاری و اجرایی و نمایندگی‌شان خیال‌شان از ورود به کمیسیون‌های هدف راحت است و حالا به فکر ریاست بر آنها هستند. مسعود پزشکیان که از معدود نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس یازدهم است، احتمالا ازجمله این افراد است؛ نماینده‌ای که احتمالا از گزینه‌های اصلی ریاست کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به شمار می‌رود و اگر ورود فراکسیون نیروهای انقلاب به ریاست علیرضا زاکانی، نماینده قم مانع نشود، او مانع جدی دیگری برای تکیه بر کرسی ریاست مقابل خود نمی‌بیند. هرچند اختلاف‌نظر برجامی پزشکیان و زاکانی در جریان فعالیت کمیسیون ویژه برجام مجلس نهم، آنقدر اثرگذار هست که این مانع کارساز بیفتد. کمیسیون امنیت ملی اما حالا شاهد رقابت مجتبی ذوالنوری، محمدصالح جوکار و حسن نوش‌آبادی، ۳ چهره اصولگرا برای ریاست خود است. سیدمصطفی میرسلیم، نماینده تهران هم بعد از ناکامی در ریاست ازجمله گزینه‌های ریاست کمیسیون فرهنگی به شمار می‌رود؛ هرچند بنابر پیگیری‌های «اعتماد»، میرسلیم در تلاش برای ورود به کمیسیون شوراها و امور داخلی است. فریدون عباسی، منتخب کازرون در مجلس هم با توجه به ریاستش بر سازمان انرژی اتمی دولت دهم، از جمله گزینه‌های ریاست کمیسیون انرژی محسوب می‌شود. او در همین راستا در جریان گفت‌وگویی که مشروح آن به زودی منتشر می‌شود، به «اعتماد» گفته است: «اولویت نخستم، کمیسیون انرژی است اما اگر این اتفاق رخ نداد، با توجه به سوابقم در کمیسیون صنایع هم مفید خواهم بود.» هرچند کمیسیون‌های امنیت ملی و آموزش و تحقیقات از دیگر کمیسیون‌های مدنظر عباسی است، او همچنین تاکید کرده که «به‌صورت مستقل برای ریاست کمیسیون‌ها» اقدام می‌کند و از فراکسیون نیروهای انقلاب کمک نمی‌خواهد. جالب آنکه او در جریان گفت‌وگوی خود با «اعتماد» از تشکیل برخی اتاق فکرهای بیرون مجلس خبر داده که وعده کمیسیون‌هایی خاص را به نمایندگان مجلس یازدهم می‌دهند؛ نمایندگانی که از روز نخست، کارشان را با فشارهای پنهان به کمیسیون تدوین آیین‌نامه برای ورود به کمیسیون‌هایی خاص آغاز کرده‌اند و همزمان در شبکه‌های اجتماعی‌شان از «شفافیت» می‌گویند.
