مجید شهریاری، شهید علم نگاهی به زندگی و فعالیتهای شهید مجید شهریاری در سالروز شهادتش ( نوشته آقای محمود فاضلی روزنامه سازندگی دهم آذر ماه نود ونه صفحه ۱۰ )
دکتر مجید شهریاری در یادداشتی به دست خط خود، فعالیتهای تحصیلیاش را چنین نوشته است: «اینجانب در کنکور سراسری سال ۱۳۶۳ با کسب رتبه دوم در سهمیه مربوطه در رشته الکترونیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شد و پس از فراغت تحصیل در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی هستهای شرکت کرده و با کسب رتبه اول تحصیلات خود را از سال ۱۳۶۹ در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کردم. در سال ۱۳۷۱ نیز دوره کار شناسی ارشد خود را به پایان رساندم و با توجه به کسب رتبه اول در دوره مذکور با استفاده از آیین نامه دانشجویان رتبه اول، در دوره دکتری علوم و تکنولوژی هسته ای دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شدم. تحصیلات دوره دکتری خود را نیز در سال ۱۳۷۷ به پایان رسانده و از آبان ۱۳۷۷ نیز به عنوان عضو هیات علمی در دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به کار شدم.»
شهریاری متواد سال ۱۳۴۵ در زنجان، متاهل و دارای دو فرزند بود. همسر ایشان خانم بهجت قاسمی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی است. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در زنجان، دوره کارشناسی را در رشته مهندسی الکترونیک در دانشگاه امیر کبیر (از سال ۱۳۶۳ تا سال ۳۶۸ )، دوره کارشناسی ارشد را در رشته مهندسی هستهای در دانشگاه شریف (از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۳۷۱) و دوره دکتری در رشته مهندسی هستهای را در امیر کبیر از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۷ ) گذارند.
شهریاری در دانشگاه امیرکبیر درسهایی همچون فیزیک عمومی و پایه، فیزیک راکتور و دینامیک راکتورهای هستهای را تدریس میکرد و در همین ارتباط چهار کتاب تألیف کرد و چندین مقاله بینالمللی در زمینه مهندسی هستهای در مجلات معتبر به چاپ رساند. کارگاه آموزشی آشنایی با کدهای محاسباتی راکتورهای هستهای از جمله دورههایی بود که شهریاری آن را در سطح وسیعی برگزار کرد. یکی از طرحهای مهم او، بررسی طراحیهای تئوریک مربوط به ساخت نسل جدید راکتورهای هستهای است که انعکاس زیادی در بزرگترین مراکز علمی جهان داشت.
پس از فراغت از تحصیل در دانشگاه امیرکبیر به عنوان عضو هیات علمی مشغول به کار شد. شروع به کار ایشان به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه شهید بهشتی در دانشکده مهندسی هستهای و در گروه آمورشی کاربرد پرتوها با مرتبه استادیاری پیمانی بود. شهریاری حدود چهار سال بعد از شروع به کار به مرتبه دانشیاری ارتقا پیدا کرد. در این مرحله از ارتقاء، نمره کیفیت آموزشی ایشان در چهار سال تدریس در دوره استاد یاری نمره ۱۸٫۵ (از بیست) و در امر پژوهش با چاپ ۱۰ مقاله علمی پژوهشی در مجلات علمی بینالمللی، ارائه سخنرانی در ۲۱ کنفرانس بینالمللی، راهنمایی و مشاوره ۲۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و راهنمایی ۳ دانشجوی دکتری و بالاخره اجرای ۵ طرح پژوهشی با امتیازی بالا به مرتبه دانشیاری ارتقاء پیدا کرد. ایشان بر اساس تصویب هیات ممیزه در اردیبهشت ۱۳۸۹ به درجه استادی ارتقاء پیدا کرد. بعد از چهار سال دوره دانشیاری و حدود هشت سال از زمان شروع به کار که حداقل زمان لازم برای برای ارتقاء به درجه استادی است، به این مرتبه ارتقاء یافت. نمره کیفیت تدریس ایشان در دوره دانشیاری ۱۹٫۴۶ از ۲۰ بوده است. به علاوه، فقط از ماده ۲ آئین نامه ارتقاء، ۱۱۵٫۸۳ امتیاز کسب کرد. جمع امتیازهای ایشان برای ارتقاء به مرتبه استادی ۱۶۹٫۷۹ بود. در دوره دانشیاری، استاد راهنمای ۱۷ دانشجوی کارشناسی ارشد و ۵ دانشجوی دکتری بوده و ۲۱ مقاله تخصصی در مجلات علمی پژوهشی به چاپ رساند و در ۲۴ کنفرانس بینالمللی به ایراد سخنرانی در رشته تخصصی خود پرداخت.
شهریاری از نگاه علیاکبر صالحی
علیاکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی در کتاب «گذری در تاریخ» به بررسی زندگی و نقش شهید شهریاری در غنیسازی انرژی هستهای پرداخته و مینویسد: «شهریاری دانشجوی بسیار استثنایی و شاگرد ممتازی بود. درست در همان زمان سازمان انرژی اتمی با کمک آژانس بینالمللی انرژی اتمی دورهای را برای کارشناسان خود برگزار کرد و از بعضی استادان از جمله از بنده درخواست شد که در این دوره تدریس داشته باشم. در آن دوره آموزشی از شهریاری خواستم که تمرینها را برای دانشجویان حل کند. البته بعدها خودش استاد برجسته این درس شد. از همان ابتدا که شهریاری دانشجوی من بود، متوجه استعداد بالا و ویژگیهای خاص او شده بودم. تز کارشناسی ارشد شهید شهریاری با من بود. جالب است که بگویم ادامه آن کاری که در آرژانتین انجام داده بودم را به عنوان تز به ایشان دادم. اولین قدم در شبیهسازی قلب رآکتور بود. وقتی به ایران آمدم این نرمافزار و پروژه را به شهید شهریاری دادم. برای تز مقطع کارشناسی ارشد این پروژه را برای او تعریف کردم و خواستم که آن را توسعه دهد و تبدیل به یک نرمافزار شبیهساز رآکتور کند بهگونهای که با حرکت میلههای کنترل رآکتور بتوان تغییر قدرت رآکتور را روی نمایشگر کامپیوتر دید. شبیه سازی که شهریاری انجام داد جزو اولین شبیهسازهایی است که بهصورت نرمافزاری در کشور انجام شد. او ادامه دهنده فعالیت تحقیقاتی بنده در آرژانتین بود. شهریاری ذهن منظم، منطقی و شفافی داشت.»
غنیسازی ۲۰درصدی اورانیوم و بسیاری پیشرفتهای علمی ایران در علوم هستهای مرهون تلاشهای شهریاری است که اگر نبود امروز این پیشرفتها در مباحث علمی کشور حاصل نمیشد. او از برجستهترین و ممتازترین دانشمندان صنعت هستهای ایران شناخته میشود که در طول خدمت خود و مشاغل اجرایی که بر عهده داشت، خدمات ارزندهای به یادگار گذاشت.
فریدون عباسی درباره شهریاری روایت میکند: «شهریاری باسوادترین فرد هستهای ایران، شاگرد آیتالله جوادی آملی در تفسیر قرآن بود، من چند روز پیش از ترور ایشان که به اتاقش در دانشگاه رفتم، با ذوق به من گفت که تفسیر یک سوره دیگر هم از طرف آیتالله جوادی آملی تمام شد. در بحثهای علمی هم ایشان خیلی شاخص بود؛ یعنی واقعا بر علوم تسلط داشتند و در رشتههای دیگر هم وارد میشدند. قدرت عجیبی در جذب و گردآوری افراد با تخصصهای مختلف برای پیشبرد پروژههای گوناگون داشت».
یکی از همکاران نزدیک شهریاری نقل میکند: «در زمینههایی فعالیت کرد که دشمن نسبت به آن حساس بود، مانند شبیه سازی نوترونی، اندازهگیری تابشهای هستهای و دسترسی به نرمافزارهای محاسبات شبیهسازی هستهای. نهتنها خود ایشان در این زمینهها فعالیت میکرد بلکه با پشتیبانی نیروی ایمان دانشجوی دکتری تربیت کرد و بدون سفر به خارج از کشور دیگران را نیز در این زمینهها هم مسلط کرد و نهایتاً جان خود را در این راه قرار داد. دستگاه ام آی ایکس انگلیس تلاش میکرد از شهید شهریاری و افراد مرتبط با ایشان تخلیه تلفنی به عمل بیاورد اما چون نتوانستند وابسته و خستهاش کنند، از نظر فیزیکی حذفش کردند.»
نحوه شهادت مجید شهریاری
سران رژیم صهیونیستی، روسای موساد و سیا تا گماشتههای آنها، همگی میدانستند که وجود شهریاری و نبوغ او در زمینه هستهای و علم فیزیک تا چه انداره برایشان خطرناک است و در مناسبتهای مختلفی اعتراف کردند که ترور شهریاری اقدامی غیرجنگی برای توقف پیشرفت ایران بوده است. این استاد فیزیک هستهای درتاریخ ۸ آذر ۱۳۸۹ توسط رژیم صهیونیستی و با همکاری اطلاعاتی منافقین دریک عملیات تروریستی در بلوار ارتش به شهادت رسید.
همسر شهید شهریاری ماجرای ترور شهریاری را اینگونه توصیف میکند: «بهعلت آلودگی هوا و زوج و فرد شدن خودروها، دکتر نمیتوانست خودرو بیاورد به همین دلیل با خودروی من رفتیم. دکتر و راننده جلو نشستند و من هم عقب، دکتر مطابق معمول که بیشترین استفاده را از وقتش میکرد در ماشین شروع به گوشکردن تفسیر قرآن آیتالله جوادی آملی کرد، حدود پانصد، ششصد متر در بزرگراه ارتش رفته بودیم که یک موتوری نزدیک ماشین شد. در همین حین راننده فریاد زد دکتر برو بیرون. دکتر پس از فریاد راننده گفت چی شده؟ من چون کمربند نداشتم بلافاصله از ماشین پیاده شدم راننده هم سریع پیاده شد من رفتم در سمت دکتر را باز کنم تا دکتر سریع پیاده شود که در همین حین بمب جلوی صورت من منفجر شد. بیهوش نشدم، فقط حرارت اولیه انفجار را در صورتم احساس میکردم. خواستم بروم به مجید کمک کنم اما نمیتوانستم حرکت کنم و فقط میگفتم مجید من. راننده آمد بالای سر من به او گفتم برو مجید را کمک کن اما راننده که آمد بالای سر مجید، دیدم توی سر خود میزند. یک نگاه به من میکرد و یک نگاه به مجید. دیدم کسی نبود کمک کند خودم را کشان کشان رساندم به درب خودرو دیدم مجید بیسر و صدا سرش به سمت راننده بیحرکت افتاده، فهمیدم که مجید شهید شده.»
مسئولیت ترور
چند روز پس از ترور شهریاری، بانیان آن در بخش فارسی سایت رسمی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی اعتراف کردند که به این عمل شنیع دست زدهاند. سعید جلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی مسئولیت این ترور را چنین توضیح میدهد: «چند روز پس از این ترور، سایت رسمی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی رسما اعلام میکند این اقدامی غیرجنگی برای ممانعت از دستیابی ایران به فناوری هستهای بود. صهیونیستها البته پس از آنکه متوجه این گاف شدند، مطلب را از روی سایتشان برداشتند و اینگونه توجیه کردند که ما صرفا گمانهزنی کردیم، نه اینکه به ترور اعتراف کنیم. چند هفته قبل از این اقدام، رییس سرویس امنیتی یکی از کشورهای اروپایی، به صراحت اعلام کرد که ما میخواهیم با اقدامات امنیتی اطلاعاتی مانع پیشرفت هستهای ایران شویم.»
فیل جرالدی افسر سابق سیا و بخش اطلاعات ارتش آمریکا در یادداشتی در پایگاه خبری «آیآرآی سنتر» نیز نوشت: «سازمانهای جاسوسی و اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی با همکاری گروهک منافقین اقدام به ترور «مجید شهریاری» دانشمند هستهای ایران کردند.» جرالدی، ترور شهریاری را اقدامی ننگین و شرمآور از طرف موساد جهت دخالت و صدمه زدن به برنامه تحقیقاتی و صلحآمیز هستهای ایران توصیف کرد و نوشت:«شهریاری در میان چهار دانشمندی که بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ از سوی تروریستها ترور شدند، برترین بود.»
خبرگزاری آمریکایی NBC نیز فوریه ۲۰۱۲ به نقل از یکی از فرماندهان ارتش آمریکا، به دست داشتن سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی در ترور دانشمندان هستهای کشورمان اذعان کرد و نوشت: «مأموران موساد، اعضای گروهک تروریستی منافقین را برای ترور افراد مشخصی آموزش میدهند و واشنگتن به طور کامل در جریان عملیاتهای محرمانه قرار دارد».