۲۷۱۵ نفری که در مترو بدون کار حقوق می‌گیرند
معصومه اصغری: اسناد حسابرسی سال ۹۲ شرکت بهره‌برداری مترو تهران نشان می‌دهد «هزینه‌های پرسنلی حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال افزایش داشته است و این خود نشان از افزایش حدود ۶۰درصدی هزینه‌ها نسبت به سال ۹۱ دارد. این انحراف شدید از بودجه در حسابرسی به دلیل افزایش استخدام دو هزار و ۷۱۵ نفری بدون مجوز و برنامه سازمان تنها در این سال اعلام شده است». این اسناد حسابرسی همان شاهدی است که در مورد بسیاری از اخبار تأییدنشده از غیب می‌رسد و راه را برای بیان بسیاری از تخلفات یا به بیان شهردار تهران «اشتباهات مدیریتی و اداری» باز می‌گذارد. خبر اولیه درباره این استخدام‌ها در شرکت بهره‌برداری مترو تهران ابتدا به صورت تأییدنشده شنیده شد، اما در ادامه، اسناد حسابرسی از تأیید آن حکایت داشت.
«شرق» در جریان بررسی پرونده‌ای در شرکت بهره‌برداری مترو تهران به اخبار و جزئیاتی از روند کار این مجموعه در دوره مدیریت منتهی به سال ۹۲ رسید که بسیاری از آنها قابل‌اثبات نبودند و قاعدتا امکان انتشار هم نداشتند اما پیگیری ادامه پیدا کرد تا به منابع جدیدی رسید. این اخبار حاکی از ورود و به‌کارگیری جمع زیادی از افراد بدون تخصص در مسئولیت‌های مهم و استخدام تعداد قابل‌توجهی از آنها در بخش‌های مختلف بود. از سوی دیگر گفته می‌شد تعداد زیادی از این نیروهای بدون مجوز استخدام‌شده را زنان تشکیل می‌دهند و حالا یکی از معضلات اصلی، محل به‌کارگیری این نیروها به‌خصوص زنان در این شرکت عملیاتی است. ذکر این نکته در همین ابتدا لازم است که شرکت بهره‌برداری مترو تهران به عنوان یک شرکت بهره‌بردار از زمان افتتاح یک ایستگاه یا خط مترو را با بررسی آمادگی بخش‌های مختلف آن، تحویل می‌گیرد و نیروهای خود را مستقر می‌کند. به همین دلیل گسترش این مجموعه مستقیما با روند و شدت کار در بخش هلدینگ و توسعه مترو ارتباط دارد. از آنجایی که در دو سال گذشته فقط ۱۴ ایستگاه از ۲۸ ایستگاه خط سه مترو تهران، که باید تا پایان سال ۹۴ کامل بهره‌برداری می‌شدند، بهره‌برداری شدهاند، پس شرکت بهره‌برداری هم فضای جدید برای به‌کارگیری نیروهای جدید نداشته است.
این شرکت در سال‌های گذشته توسط جعفر ربیعی مدیریت می‌شد و با تغییرات به‌وجود‌آمده در مترو تهران توسط شهردار تهران، شرکت بهره‌برداری هم دچار تحول شد و علیمحمد قلی‌ها، خرداد ۹۰ بدون داشتن سابقه‌ای در مترو از «سایپاپرس» به شرکت بهره‌برداری مترو آمد و دو سال منتهی به انتخابات سال ۹۲ مسئولیت این شرکت را بر عهده داشت. همان زمان، حضور وی در این مجموعه حواشی زیادی داشت که یکی از آنها نسبت خانوادگی و رفاقت نزدیک او و دوستانش با جمعی از مداحان معروف در رسانه‌ها و بازشدن پای تعدادی از آنها در مترو بود. این رفاقت و تعامل چندان هم بدون حاشیه نبود و بارها درباره کمک‌های این شرکت به مراسم‌ها و تجمعات و برنامه‌های مختلف مذهبی و مناسبتی به‌ویژه در نزدیکی انتخابات ۹۲ خبرهایی درز می‌کرد.
قلی‌ها از همان ابتدا تغییراتی در مجموعه مدیریتی شرکت بهره‌برداری ایجاد می‌کند؛ فرد جوانی را به عنوان معاون پشتیبانی به کار می‌گیرد که در تمام این دو سال بخش قابل‌توجه اقدامات حوزه مدیرعامل را او انجام می‌دهد. مدیر «روابط عمومی» را به عنوان «مدیر منابع انسانی» انتخاب می‌کند و در ادامه فردی با تحصیلات حوزوی را مسئول بخش‌های تجاری مترو می‌کند. پیگیری‌ها برای این گزارش و نشستن پای صحبت کارکنان بهره‌برداری مترو که از بیان صحبت‌ها یا ذکر نامشان امتناع می‌کنند، حکایت از آن دارد که درخواست‌های استخدام در کیسه‌ای جمع و افرادی بدون تخصص و بدون بررسی صلاحیت و آزمون استخدامی، یکباره استخدام می‌شدند. اشکالات در روند کار عملیاتی شرکت و نیز تعداد قابل‌توجه استخدام‌ها به نحوی بوده که محسن نایبی، مدیر فعلی مترو، در زمان ورود و شروع به کار خود گزارشی را تهیه و به شهردار تهران ارائه می‌کند اما گویا شهردار خودش در جریان بوده و پاسخ مناسبی را دریافت نمی‌کند. چه اینکه اگر واکنشی وجود داشت، حتما کار به گزارش حسابرسی و بروز تخلفات بیشتر نمی‌رسید.
درباره محل به‌کارگیری این نیروهای تازه‌استخدام‌شده و به‌خصوص زنان استخدام‌شده، از مدیران این شرکت و البته اعضای شورا پیگیری کردیم. دو شماره تلفن همراه از علیمحمد قلی‌ها هم پاسخ‌گو نبود و موفق به صحبت با وی نشدیم. هرچند که تنها در یک مورد پیگیری، از آموزش و حضور تعداد زیادی از خانم‌های تازه به‌کار‌گرفته‌شده در «مرکز فرمان راهبر کنترل ترافیک مترو» سر درآوردیم. این بخش از بهره‌برداری، بخشی حساس و ۲۴ساعته است و از ابتدا تاکنون اغلب قریب‌به‌اتفاق کارکنان آن مرد بوده‌اند. اما ابوالفضل قناعتی، عضو کمیته حملونقل شورای شهر تهران، ضمن تأیید این تخلف استخدام نیرو در شرکت بهره‌برداری مترو تهران، به «شرق» گفت: «تا قبل از حسابرسی، اطلاع و ورودی به مسئله منابع انسانی در این شرکت نداشتیم اما در این مدت بررسی‌هایی صورت گرفت و متوجه شدیم تعداد جذب بسیار زیاد بوده است. این تعداد جذب نیرو با هر دیدگاهی که بوده، اشتباه است و هنوز بعد از دو سال محل استقرار آنها مشخص نیست».
این عضو شورا تأکید دارد که این اتفاق در دوره آنها نبوده و مربوط به دوره سوم شورا می‌شود و می‌افزاید: «تا جایی که می‌دانم، این نیروها هنوز هم حضور دارند و بسیاری از آنها مشغول به کار نیستند اما حقوق می‌گیرند. شهرداری به ما گفته به محض اینکه مسیر جدیدی در مترو بازگشایی شود، آنها هم مستقر می‌شوند». وی در پاسخ به این سؤال که با این کار در واقع مهر تأیید بر یک روند غلط می‌گذارید و این بار اضافی سال‌ها تحمیل می‌شود، گفت: «بله، اما چاره‌ای نیست».
محسن سرخو، یکی دیگر از اعضای کمیسیون حملونقل و ترافیک شوراست. او هم تا قبل از حسابرسی، خبری از این اتفاقات در شرکت بهره‌برداری نداشته و به «شرق» می‌گوید: «اخیرا چند جلسه درباره شرکت بهره‌برداری داشته‌ایم و گزارش‌های مختلفی در مورد این شرکت به ما رسیده که یکی از مهم‌ترین آنها استخدام‌های بی‌رویه است. این شرکت برخلاف برنامه خود، مازاد نیرو دارد و حالا به این فکر افتاده‌‌اند که برای آنها کاری را در نظر بگیرند. اخیرا اعلام شده می‌خواهند در بهره‌برداری خطوط جدید از این نیروهای مازاد استفاده کنند. مسئله اینجاست که این افراد استخدام شدهاند و نمی‌شود کار دیگری درباره آنها صورت داد».
در گزارش حسابرسی شرکت بهره‌برداری مترو تهران در سال ۹۲ که چندی‌پیش بخش‌هایی از آن همراه با موارد دیگری از تخلف در شرکت‌های زیرمجموعه شهرداری تهران در صحن علنی شورای شهر تهران قرائت شده، آمده است: «حدود ۴۰۰ میلیارد ریال بابت تأمین بخشی از نیروی انسانی به شرکت «پیمان مرو» پرداخت شده که بالاسری بسیار بالایی دارد و مشخص نیست چرا از شرکت‌های هم‌گروه در شهرداری، تأمین نیرو نشده است». ذکر این مسئله هم حائز اهمیت است که شرکت بهره‌برداری مترو تهران از سال‌ها قبل برای جذب نیروهای خود اقدام به برگزاری آزمون استخدامی می‌کرد و همین حالا با جست‌وجویی ساده می‌توانید در جریان این آزمون قرار بگیرید. اینکه چرا باید دوهزارو ۷۱۵ نیروی زن و مرد در سال ۹۲ (سال انتخابات) بدون آزمون استخدامی و با روندی سلیقه‌ای به یک شرکت اضافه شوند، سؤال قابل‌توجهی است که ما تنها امکان طرح آن را داریم. البته این مطلب را هم باید اضافه کرد که مأموریت مدیرعامل وقت شرکت بهره‌برداری در زمان این تخلف، اواخر سال ۹۲ در این شرکت تمام شد و حالا او مدیر یک مجموعه تخصصی یعنی شرکت «واگن‌سازی تهران» است.
