کرسی خالی بزرگترین موقوفه جهان
آرمان- علیرضا سالار: پُر‌سابقه‌ترین مقام مدیریتی که از آغاز تاسیس جمهوری اسلامی و در تمام ۳۷ سال گذشته تولیت یک نهاد بزرگ و هویت‌بخش و نگین مرو بزرگ آستان قدس رضوی را بر عهده داشت، بامداد جمعه ۱۴اسفند ۱۳۹۴ خورشیدی دعوت حق را لبیک گفت. به همین خاطر می‌توان گفت نام آیت‌ا… شیخ «عباس واعظ طبسی» بلافاصله و بی‌درنگ آستان قدس رضوی و نه صبغه و سابقه مذهبی و سیاسی خود او را در هر ذهن و زبان، متبادر می‌کند. موقوفه‌های فراوان دیگری نیز در کشور وجود دارند اما اهمیت هیچ یک از حیث سیاسی، مذهبی و جغرافیایی به آستان مقدس رضوی هم نمی‌رسد و از این رو با قاطعیت می‌توان گفت داستانی کاملا متفاوت دارد و به همین خاطر نیز واعظ طبسی جایگاهی خاص داشت. کمتر شخصیت سیاسی یا مدیر دیگری را می‌توان در کشور سراغ گرفت که نام او تنها و تنها یک نماد مشخص را نمایندگی کند و آن یگانه نماد و نهاد هم چنان که گفته آمد چنان به لحاظ اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی سرآمد باشد که امام خمینی در وصف آن بگوید: آستان قدس، اصلا مرکز ایران است.» اما اکنون با رحلت آیت‌ا… واعظ طبسی چه سرنوشتی در انتظار مدیریت آستان قدس است؟
توزیع و پراکندگی جغرافیایی موقوفات
پراکندگی جغرافیایی موقوفات آستان قدس رضوی به این شرح است: الف. استان‌های خراسان: مشهد، چناران، قوچان، شیروان، بجنورد، فاروج، فریمان، تربت جام، باخرز، نیشابور، سبزوار، تربت حیدریه، کاشمر، گناباد، سرخس و بیرجند؛ ب. استان گلستان: گرگان؛ ج. استان مازندران: ساری، چالوس؛ د. استان گیلان: رشت، لاهیجان، لنگرود؛ ه. استان تهران: ورامین، تهران، کرج، گرمسار؛ و. استان قزوین: قزوین؛ز. استان کرمان: کرمان، بم، راور، سیرجان، رفسنجان؛ ح. استان یزد: یزد؛ ط. خوزستان: شوشتر؛ ی. استان فارس: شیراز، نیریز؛ ک. استان اصفهان: اصفهان، ل. موقوفات خارج از کشور: سوریه، افغانستان، آذربایجان شوروی، هندوستان. نوع اموال وقفی نیز انواع متعددی دارند که با بررسی وقف‌نامه‌های موجود در آستان قدس، به این قرار است: املاک مزروعی، اراضی شهری، دکاکین، منزل، اتومبیل، سپرده‌های ثابت بانکی، سهام کارخانه‌ها، بیمارستان، آسیاب، قنات، موتور چاه آب، چاه آب، باغات، کتب خطی- چاپی، و مجموعه‌های هنری. از سوی دیگر آستان قدس رضوی از جمله قدرتمندترین هلدینگ‌های کشور طبقه‌بندی می‌شود که در زمینه‌های مختلف ساختمانی، دامداری، دارویی و صنایع غذایی و… فعالیت می‌کند.
چه کسی بر کرسی واعظ طبسی می‌نشیند؟
درگذشت آیت‌ا… شیخ عباس واعظ طبسی بیش و پیش از آنکه فقدانی چون آیت‌ا… مشکینی یا مهدوی کنی را به یاد آورد همه را به یاد آستان قدس رضوی می‌اندازد و اینکه سرپرستی آتی تشکیلاتی چنین عظیم که به سبب قدرت مستقل اقتصادی می‌تواند بر مناسبات سیاسی تاثیرگذارد به چه کسی سپرده می‌شود؟به نظر می‌رسد سیدابراهیم رئیسی جدی‌ترین گزینه برای تصدی سمت تولیت آستان قدس رضوی (مدیریت حرم امام رضا در مشهد) است. شنیده‌ها در این زمینه حاکی از آن است که برخی رسانه‌ها حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، که هم‌اکنون دادستان کل کشور است و تولیت امام‌زاده صالح(ع) را نیز بر عهده دارد، به عنوان یکی از گزینه‌های جانشینی ایشان در آستان قدس رضوی معرفی کردند. حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی متولد مشهد و داماد خانواده آیت‌ا… سید احمدعلم‌الهدی است، همچنین وی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز نیز به شمار می‌رود. از سوی دیگر برخی از حرف و حدیث‌ها حکایت از جایگزینی آیت‌ا… سید‌احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد به عنوان نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی دارد؛ البته شنیده‌ها و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای به همین جا ختم نمی‌شود و در برخی دیگر از رسانه‌ها و گروه‌ها و شبکه‌های مجازی خبر شورایی اداره شدن آستان قدس رضوی با حضور جمعی چند نفره به سرپرستی یک نفر منتشر شده است. در این پیش‌بینی هم اشاره شده که حجج‌اسلام علی‌اکبر ناطق‌نوری، مهدی خاموشی و محمدی گلپایگانی به احتمال زیاد سرپرستی این شورا را بر عهده خواهند داشت. از سویی دیگر برخی نیز عنوان کردند که از حدود یک سال گذشته با توجه به بیماری‌‌ای که آیت‌ا… واعظ طبسی در دو سال گذشته به آن مبتلا بوده، در برخی محافل صحبت‌هایی مبنی بر تعیین جانشین برای ایشان در آستان قدس رضوی و نماینده ولی فقیه در خراسان از همان زمان وجود داشته است. از دیگر شخصیت‌هایی که برای جانشینی ایشان از سوی برخی رسانه‌ها معرفی شده است نام افرادی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی‌گلپایگانی، آیت‌ا… محمد محمدیریشهری، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد سعیدی و آیت‌ا… هاشمی‌‌شاهرودی به چشم می‌خورد. نتیجه انتخابات اخیر خبرگان این احتمال را هم به وجود می‌آورد که افرادی چون آیت‌ا… محمد یزدی و آیت‌ا… محمد تقی مصباح‌یزدی بتوانند از گزینه‌های مطرح در این خصوص باشند. در نهایت فارغ از گمانه زنی‌های مختلف، انتخاب و انتصاب فرد یا افراد برای این سمت‌ها در اختیار مقام معظم رهبری است و باید منتظر تصمیم‌گیری و اعلام رسمی از سوی ایشان بود.
