رئیس دپارتمان علوم اعصاب و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه فضای مجازی وسیله کارآمدی برای برقراری ارتباط و ابراز عقاید فراهم کرده است، گفت: در اغلب موارد ارتباطات فاقد هدف و برنامه در فضای مجازی منجر به آسیب به سلامت روانی فرد می‌شود.
پروفسور علی گرجی گفت: در‌حالی که جوانان برای کسب مهارت‌های متفاوت زندگی آموزش می بینند ولی در فضای مجازی بدون هیچ‌گونه آموزشی رها می شوند، بنابراینارائه آموزش‌های صحیح و کاربردی به فرد برای ورود به محیط پر مخاطره فضای مجازی یک ضرورت اساسی است. از همین رو باید این آموزش‌ها در سطح جامعه فراگیر شود تا فرد در این فضا براساس عقل و اندیشه فعالیت کند و نسبت به رفتار خود در این فضا متعهد و مسئول باشد. وی با بیان اینکه هر فرد در این محیط باید بداند که از چه مسیر و چرا فعالیت می‌کند و اعتبار مسیر، فرد و گروه‌هایی که با آنها در ارتباط است را به خوبی تشخیص دهد، اظهار کرد: هر فعالیتی در فضای مجازی باید هدفمند و آگاهانه بوده و فرد پس از گذراندن زمانی در این فضا بداند که به چه نتیجه ارزشمندی دست یافته است و بلاتکلیف و بی‌هدف در این فضا سیر نکند. وی با تاکید براینکه هر گونه حرکتی در فضای مجازی اعم از پسندیدن (لایک)، نظر دادن (کامنت) و بارگذاری پست باید مسئولانه انجام شود، ابراز کرد: پس از سیر در فضای مجازی به اینکه چه چیزی آموختیم، فکر کنیم و از اعتبار مطالب کسب شده از فضای مجازی اطمینان بیابیم.
پروفسورگرجی با اشاره به اینکه مطالعات وسیعی در دنیا بر روی اثرات منفی فضای مجازی انجام شده است، گفت: مطالعه‌ای در کشور آمریکا نشان داده است که به طور متوسط از هر ده نفر که وارد فضای مجازی می‌شوند بین ۷-۶ نفر به اشکال متفاوتی دچارمشکلات سلامت روان هستند که شایع‌ترین آنها تنش، اضطراب، افسردگی، احساس تنهایی و ناهنجاری‌های روان-تنی است . پروفسور گرجی با بیان اینکه در مطالعات مختلف نیز بالغ بر ۷۰ درصد از کسانی که سلامت روانشان در اثر استفاده از فضای مجازی دچار مشکل شده است، معتقد بودند که عامل اصلی این تاثیر اطلاعات غلط و گمراه کننده‌ای است که فضای مجازی وارد زندگی و فکر این افراد کرده است.
وی ابراز کرد: تحقیقات متعدد نشان داده هر چه زمان صرف شده در فضای مجازی بیشتر باشد، به همان نسبت نیز احساسات منفی ایجاد شده بیشتر خواهد شد. براساس یک تحقیق در ایالات متحده مشخص شده است که افرادی که بیشتر از ۴ ساعت در فضای مجازی بودند در مقایسه با افرادی که زیر ۴ ساعت از این فضا استفاده می‌کرده‌اند. دچار مشکلات بیشتری در حوزه سلامت روان بوده‌اند. یک تحقیق دیگر در دانشگاه پنسیلوانیا روی افرادی که سلامت روانشان مختل شده بود مشخص کرد که هر چه زمان حضور فرد در فضای مجازی کاهش پیدا کند، شانس بهبودی سلامت روان وی بیشتر است.
مردان و نوجوانان بیشتر در معرض آسیب‌های روانی فضای مجازی قرار دارند
رئیس دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه براساس تحقیقات مردان بیشتر از خانم‌ها در معرض آسیب سلامت روان براساس استفاده از فضای مجازی هستند، گفت: در بین مقاطع سنی نیز نوجوانان و جوانان بیش از سایرین از آسیب‌های روانی فضای مجازی صدمه می‌بینند.
وی با بیان اینکه تحقیقات نشان داده است که پلتفرم‌های اینستاگرام و فیسبوک بیشترین تاثیر منفی را در سلامت روان باقی می‌گذارند، گفت: در مرحله بعد پلتفرم توئیتر و تیک‌تاک بیشترین آسیب را وارد می‌کنند.
وی با اشاره با اینکه قبل از ورود به فضای مجازی باید از صحت اعتبار مطالب و منبع آن مطمئن گردیم. تا اطلاعات نادرست بر روی ذهن ما تاثیر منفی نگذارد، ابراز کرد: نباید اجازه بدهیم هر کسی به اندیشه و فکر ما تعرض کند. گفت: همانطور که بر روی تعرض بدنی حساسیت وجود دارد، باید بر روی تعرض ذهنی و روانی نیز حساس بود و از ورود هر گونه اطلاعات و اخبار کذب و نادرست به ذهن جلوگیری کرد. پروفسور گرجی با بیان اینکه همانطور که تغذیه و سلامت جسم مهم است باید به سلامت ذهن و روان هم اهمیت دهیم، گفت: باید در زمان ورود به فضای مجازی، اقدام به هرس کردن و چیدن علف‌های هرز این فضا کرد تا دچار تنش، اضطراب و افسردگی نشویم. وی با اشاره به اینکه در برخی از مواقع، اخبار و رخداد‌های با بار هیجان منفی با برهم زدن آرامش ما باعث افزایش تنش و نگرانی می‌شوند، گفت: باید مراقب بود که فضای مجازی جایگزین زندگی واقعی ما نشود زیرا در این صورت مهار ذهن به دست فضای مجازی سپرده می‌شود که می‌توان آثار این رخداد را در رفتارهای نابه هنجار و غیر متعارف به خصوص در جوانان مشاهده کرد.
پاک سازی فضای مجازی
وی با بیان اینکه باید با برنامه ریزی، زمانی را برای پاک سازی ذهن و روان از اثرات فضای مجازی در نظر گرفت، گفت: بهتر است زمان استفاده از فضای مجازی کوتاه باشد به طور مثال با خودمان قرار بگذاریم که نصف روز یا یک روز وارد این فضا نشویم و حتما توجه کنیم اطلاعات و مطالب شاد و امیدوارکننده انتخاب شود. ایشان با اشاره به اینکه برخی از شبکه‌ها و پلتفرم‌های مجازی به جای شادی، موجب استرس و به جای امید، ناامیدی را ترویج می‌کنند، ابراز کرد: این شبکه‌ها فرد را به فضای غیر واقعی می‌برند و در فضای جدید ذهن فرد نسبت به خوبی‌ها کور می‌شود و بر این اساس رفتارهایی را بروز می‌دهد که نامناسب و نابهنجار میباشد. با اشاره به اینکه ما مسئول رفتارمان در فضای مجازی هستیم عضویت، پسندیدن (لایک کردن) و سایر فعالیت‌هایمان باید براساس منطق باشد.
وی با بیان اینکه والدین باید الگوی رفتاری درست در فضای مجازی را به فرزندان خود بیاموزند، ابراز کرد: اگر والدین ساعات طولانی در فضای مجازی باشند نمی‌توانند الگوی خوبی برای آموزش صحیح برای فرزندان خود باشند. وی با اشاره به اینکه کنترل زمان و محتوای مورد استفاده فرزندان در فضای مجازی نباید به حالت پلیسی باشد، گفت: فرزندان نباید احساس کنند تحت کنترل مستقیم هستند، اما ناخودآگاه باید حس مسئولیت‌پذیری را در کودک و نوجوان خود ایجاد کنند. والدین باید آگاهی کامل از فعالیت های فرزندان در فضای مجازی داشته باشند. رفتارهای دیکتاتوری در مواجهه با افکار و رفتار مخالف مسیر تفکر ما ناشی از عدم دریافت آموزش‌های صحیح در این حوزه است. با استفاده از روش های متفاوت اعم از شخصی سازی اطلاعات استفاده از برنامه های کنترل کننده و غیره می توانیم امنیت کودکان را در فضای مجازی بالا ببریم.
دکتر گرجی با بیان اینکه یکسری فعالیت‌های مشترک بین والدین و فرزندان در فضای مجازی، نقش مهمی در سلامت روان فرزندان دارد، عنوان کرد: پویش محیط زیست و سایت‌های کتابخوانی می‌توانند زمینه خوبی برای فعالیت مشترک خانوادگی در فضای مجازی باشد. با آموزش صحیح می توانیم حداکثر استفاده مفید از فضای مجازی را با حداقل خطر ابتلا به نا هنجاری های سلامت ذهن و روان را به دست آوریم.
راستی آزمایی محتوای فضای مجازی
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین اصل در آموزش، یادگیری روش بررسی تایید صحت مطالب در فضای مجازی است، عنوان کرد: برای دسترسی به اطلاعات صحیح و مفید باید به پایگاه های دارای صلاحیت در فضای مجازی مراجعه کرد. بایستی یاد بگیریم که برای هر مطلب یا خبری پرسش‌گر منبع و مرجع معتبر برای آن باشیم.دوشنبه ۷ آذر ۱۴۰۱ روزنامه اطلاعات
