گذار تاریخی :کرونا نشان داد اگر همسایه فقیر ما امنیت و بهداشت نداشته باشد، هیچ مرزی قادر به حفاظت از امنیت و سلامت ما هم نخواهد بود. بزرگترین ضربه به هر ملت را ناامنی بدان می‌زند (( سید مسعود رضوی))

ارزیابی شرایط موجود نشان دهنده تغییرات بزرگی است که فراتر از ایران و منطقه، جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بخشی مربوط به مواجهه و رقابت بزرگ میان بازارهای شرق و غرب است و بخشی مربوط به اپیدمی کروناویروس و شرایط ویژه‌ای که بهداشت و درمان و نیز پیشگیری و فاصله گذاری انسان‌ها را الزامی کرده و در شکل رادیکال به قرنطینه همگانی انجامیده است. این شرایط کمابیش قابل درک است و همه می‌دانند که نباید تنها به مدیریت سیاسی بسنده کرد بلکه باید مانند دوران گذار کامل و همه جانبه، یعنی لازم است به مانند تحولی اجتماعی و انسانی و اقتصادی با آن رویارو شد.

چاره در پذیرش و درک شرایط و سپس مدیریت خردمندانه و آموزش همگانی است. با این حال اگر حداقل امکانات و سرمایه ضروری در زیرسازه‌های این تحول بزرگ و حساس فراهم نشود و برای عبور از این گذرراه – یا گذرگاه – تاریخی به درستی محاسبه نشود، تنها باید به یک استقرار متزلزل و صدمه‌های غیر قابل جبران راضی شویم و به عواقبش فکر کنیم. درچنین وضعی البته خسارات‌

ای بسا بیش از مایه و مخارج امروز باشد و برای حفاظت از مردم و ساختارهای اجتماعی و مشاغل و کارگاه‌ها و سرمایه گذاریهای کارآفرین در خدمات و تولید و تجارت هزینه‌های گزاف اتلاف می‌شود.

دولت یک نهاد و یک سیستم دیوانسالاری است؛ اما انسانها افرادی مشخص با نیازهای مشخص و اسم و رسم و پیوندها و مناسباتی هستند که هرلحظه ممکن است تحت فشار باشند یا در مخاطره قرار گیرند. این که در باره آمار و ارقامِ بیماران و ناقلان و نهایتاً تلفات کووید ۱۹ این همه مناقشه هست، به دلیل ارزشی است که نظام‌ها و دولت‌ها برای جان مردم قایل‌اند یا نیستند. برخی کشورها را می‌شناسیم که سیاستمداران عالی رتبه اصلا وجود بیماری را انکار کرده و از بنیاد بحثی در این مورد نمی‌کنند و اجازه طرح مسئله و پرسش هم به صاحب نظران و متخصصان نمی‌دهند. ‏

در برخی کشورهای افریقایی و تعدادی از فقیرترین کشورها نیز آنقدر مشکل و کمبود غلبه دارد که موضوع کرونا در مرحله اولویت و در درجه اول قرار نمی‌گیرد.

در مقام تطبیق و مقایسه، ایران به دلیل وجود درک بالا و تحصیلات و آموزش نسبی در جمعیت‌های شهری و شهرستانها، قدرت درک و هضم موضوع و کیفیت مقابله با شیوع بیماری کنونی، بهتر از بسیاری دیگر از کشورهاست. نیروهای کارآمد و قابلِ انسانی در عرصه پزشکی و دیگر کادرهای درمانگر، به رغم مهاجرت وسیع بسیاری از پزشکان و متخصصانمان، اصلا قابل مقایسه با کشورهایی که اشاره کردیم نیست.

اما این مقایسه‌ها وجه دیگری هم دارد و آن نگرش انسانی و فرامرزی به موضوع است. کرونا نشان داد اگر همسایه فقیر ما امنیت و بهداشت نداشته باشد، هیچ مرزی قادر به حفاظت از امنیت و سلامت ما هم نخواهد بود. بزرگترین ضربه به هر ملت را ناامنی بدان می‌زند. ناامنی مانع سرمایه گذاری، ایجاد شغل و آموزش و بالا رفتن بهداشت است. ناامنی سبب بیماری و بیکاری و فقر است. ناامنی لشکری از دشمنان صلح و آرامش ایجاد می‌کند و به تعصب و کینه میدان می‌دهد.

پس اگر می‌خواهیم با این ویروس و مشکلات مشابه مقابله کنیم باید به آرامش منطقه و صلح پایدار هم بیندیشیم و بطور واقعی و در عمل برای توسعه و ارتقای کیفیت زندگی در سرزمین خود و زنجیره‌های درهم پیوسته همسایگان گام برداریم.

ماجراجویی و جنگ طلبی، خاورمیانه و افریقا را در معرض آسیب و فقر و فساد سیستمی قرار داده و نسل اندر نسل بر لشکر بیکاران افزوده است. شیبِ بی شکیب بحرانها جایی برای صلح و پایداری سرمایه‌ها و مشاغل و بازارها نگذاشته و قاچاق و رانت خواری و رشوه بیداد می‌کند. در برخی کشورهای منطقه دیگر از دادگستری و دیوان نظم و مدیریت جز شبحی نمی‌بینیم. این وضع در فرداهایی نه چندان دور به اطراف سرازیر خواهد شد و ما نیز اگر از آینده نگری و چاره‌جویی غفلت کنیم درگیر مصایب برآمده از این امراض و اغراض خواهیم شد.

نبرد صوری در قیمت گذاری نفت و آینده بازارهای سیاه در کشورهای تولید یا مصرف کننده، یک پرده جدید برای جنگ و آشوب در این بخش از جهان است و در این زمینه تنها به این هشدار بسنده می‌کنیم که خاورمیانه نباید به میدانگاه رقابت قدرت‌های شرق دور و غرب دور بدل شود. چین و امریکا منافع و منابع زیادی در اختیار دارند و بلندپروازی‌هایشان ممکن است حداقل شرایط پایدار و زیرساخت‌های محدود خاورمیانه را درگیر آتش بازی بیهوده‌ای سازد. به ویژه ایران که به رغم تمام مسایل و مصایب داخلی و منطقه ای، کشوری امن و سرزمینی سرشار از صلح و فرهنگ و امکانات بالفعل و بالقوه است و تصمیمات درست می‌تواند ما را از این گذرگاه تاریخی به سوی توسعه و اقتداری تاریخی رهنمون شود. باید منافع ملی و افق توسعه و امنیت پایدار را در داخل و منطقه سرلوحه کار قرار داد. ‏

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *