امین نائینی- با گذشت چند هفته از بحث‌های داخلی برسر توافق بلند مدت ۲۵ ساله میان ایران و چین، در روزهای اخیر واکنش‌های بین‌المللی به احتمال توافق میان پکن و تهران افزایش یافته است. در این میان مصاحبه جدید وزیر خارجه ایالات متحده درباره این توافق دو بعد با دو پیام مشخص داشته است. مایک پامپئو ابتدا شرکت‌های چین و حزب کمونیست چین را تهدید کرده که چنین توافقی گسیل تحریم‌های آمریکایی علیه پکن را همراه خواهد داشت و از سوی دیگر هشداری به بازیگران خاورمیانه داده که توافق میان ایران و چین بر بی‌ثباتی‌های خاورمیانه خواهد افزود. تحلیل این دو موضوع را باید در چارچوب یک دیپلماسی پیشدستانه دانست که مبتنی بر مهار و بازدارندگی ایران است. سیاست اصلی کاخ سفید نسبت به ایران در خاورمیانه تاکید بر مهار تهران و جلوگیری از
به هم خوردن موازنه قدرت میان بازیگران منطقه‌ای
است. در سال‌های اخیر با افزایش نفود ایران در کشورهایی نظیر عراق، سوریه و لبنان ایران با تقویت قدرت خود موازنه را تا حدی تغییر داده است. توافق هسته‌ای و کاهش تحریم‌های بین‌المللی این فرصت را به تهران داد تا توان منطقه‌ای خود را توسعه دهد. با این حال سیاست دونالد ترامپ همچنان که بارها اعلام کرده بازگشت بازدارندگی نسبت به ایران در خاورمیانه است. در راستای همین راهبرد، آمریکا فشار حداکثری را در دستور
کار خود قرار داد تا با تحمیل محدودیت‌ها بر ایران بار دیگر موازنه قدرت در منطقه برقرار شود. در این شرایط قرارداد با چین بار دیگر می‌تواند راهی برای کاهش فشارهای آمریکا و بازسازی توان اقتصادی ایران به عنوان یک اهرم تاثیرگذار بر سیاست‌های منطقه‌ای مد نظر تهران باشد. بنابراین پامپئو با به میان کشیدن تاثیر بی‌ثباتی قرارداد ایران و چین بر خاورمیانه در واقع این سیگنال را به بازیگرانی چون اسرائیل، عربستان، امارات و حتی ترکیه می‌دهد که آنها باید در صدد این باشند که چین را از قرارداد با ایران منصرف کنند. بازیگران مذکور هر کدام روابط خاص و مهمی با چین در زمینه‌های مختلف اقتصادی همچون انرژی دارند، علاوه بر این چین با سرمایه‌گذاری در این کشورها می‌تواند ریسک بسیار کمتری را متحمل شود. بنابراین درحالی که رابطه آمریکا و چین مخدوش شده و فرصتی برای چانه زنی مستقیم آمریکایی‌ها در این باره نیست، پامپئو با برجسته کردن خطرات توافق برای
خاورمیانه به دنبال این است که قدرت‌های منطقه ای،
مذاکرات با چین را در این زمینه برعهده بگیرند.
همانطور که گفته شد این سیاست آمریکا را باید براساس دیپلماسی پیشدستانه دانست، آنها پیش از
آنکه این قرارداد به مراحل نهایی برسد درحال ایجاد ائتلاف‌سازی علیه آن هستند. از سوی دیگر واشنگتن با سیاست تهدید شرکت‌های چینی را نیز مورد خطاب قرار می‌دهد که تحریم‌های سنگین آمریکا با هرگونه همکاری با ایران منتظر طرف چینی هستند. چنین سیگنال‌هایی به معنی این نیست که چین در عمل و به طور صد درصدی حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران شده است، چه آنکه اخبار ماه‌های اخیر نظیر قطع تبادلات مالی با ایران از سوی این کشور یا کاهش بیش از ۹۰ درصدی واردات نفت از ایران برپایه آمار گمرک چین نشانی از تمایل واقعی پکن ندارد، با این حال آنچه پامپئو گفته براساس همان سیاست مهار ایران خواهد بود و در این راستا آنها دیپلماسی پیشدستانه را در دستور کار قرار داده اند.
