دیپلماتی با چفیه صائب عریقات مذاکره کننده با اسرائیل درگذشت : عریقات، ترامپ رئیس جمهور آمریکا را خطر واقعی برای ثبات و امنیت جهان می‌دانست و منتقد اصلی سیاست‌های آمریکا و نزدیکی با رژیم صهیونیستی در منطقه بود. او اقدامات ترامپ در قبال رژیم اشغالگر اسرائیل و تلاش آن برای مشروعیت‌بخشی به شهرک‌سازی، الحاق اراضی فلسطینی و تحمیل اشغالگری را عامل نابودی هرگونه امکان برقراری سازش دائم، فراگیر و عادلانه می‌دانست (نوشته آقای محمود فاضلی در روزنامه سازندگی بیست و هفتم آبانماه ۹۹ ص ۱۰ )
صائب عریقات دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش و مذاکره کننده ارشد تشکیلات خودگردان فلسطین در مذاکرات صلح خاورمیانه در سن ۶۵ سالگی در حالی که به آرزوی خود در پایان دادن به اشغالگری اسرائیل و تأسیس یک کشور مستقل فلسطین نرسید، در اثر بیماری کرونا درگذشت. ابوعباس رهبر تشکیلات خودمختار فلسطین مرگ «این مبارز صلح» را «ضایعه‌ای برای فلسطین و مردم این سرزمین» چنین توصیف کرد «با درگذشت صائب عریقات «فلسطین یک رهبر وطن‌پرست و یک مبارز بزرگ را که در برافراشتن پرچم فلسطین نقش بسزایی داشته، از دست داد.» فقدان عریقات بدون تردید ساختار اجرایی ساف را تضعیف خواهد کرد. محمود عباس او را به نوعی جانشین خود می‌دانست.
اسماعیل هنیه و خالد مشعل از رهبران حماس، احمد ابوالغیط دبیر کل اتحادیه عرب، نیکلائی مِلادِنُف نمایندۀ سازمان ملل متحد در امور خاورمیانه، وزارت خارجۀ مصر، اتحادیه اروپا و بسیاری از موسسات و نهادهای حامی صلح و امنیت بین‌الملل، درگذشت «صائب عریقات»، را تسلیت گفتند. تِسیپی لیونی، وزیر پیشین دادگستری اسرائیل و رئیس هیئت مذاکره کنندۀ این کشور با فلسطینی‌ها در توئیتر نوشت «صائب زندگی خویش را وقف مردم خود کرده بود و هنگامی در بستر بیماری افتاد به من نوشت «کاری را که برای آن زاده شدم، به پایان نرساندم.»
عریقات در ۲۸ آوریل ۱۹۵۵ در شهر رام‌الله در کرانه باختری رود اردن متولد شد و در سن ۱۷ سالگی به سان فرانسیسکو سفر کرد. او دانش آموخته دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو بود و پس از آنکه از این دانشگاه مدرک دانشگاهی گرفت، دکترای مطالعات صلح را نیز از دانشگاه بردفورد، انگلیس دریافت کرد. عریقات به عنوان استاد علوم سیاسی در دانشگاه «النجاح الوطنی» در شهر نابلس یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین دانشگاه‌های فلسطین مشغول به کار شد.
دیپلمات مذاکره کننده با چفیه فلسطینی
با انتصاب به عنوان وزیر دولت محلی در تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری یاسر عرفات وارد صحنه سیاسی شد. در کنفرانس مادرید (۱۹۹۱) با چفیه فلسطینی خود به شهرت رسید. هنگامی که و در گفتگو‌هایی که در واشنگتن در سال ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ انجام شد، به‌عنوان معاون رئیس هیئت حضور داشت. در سال ۱۹۹۶ به عنوان نماینده شورای قانونگذاری فلسطین به نمایندگی اریحا انتخاب شد. عریقات از نزدیک‌ترین افراد به یاسر عرفات در جلسات کمپ دیوید (۲۰۰۰) و مذاکرات بعدی در تابا (۲۰۰۱) بود. در انتخابات پارلمانی ۲۰۰۶ کرسی خود را در شورای قانونگذاری حفظ کرد که جنبش حماس برنده آن بود. در سال ۲۰۰۹ به عضویت کمیته مرکزی جنبش فتح انتخاب شد و بعداً همان سال با اجماع به عنوان عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین انتخاب شد. عریقات با ۶ نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مذاکره داشت.
عریقات یکی از دیپلمات‌های ارشد فلسطینی و رئیس هیئت فلسطینی مذاکره کننده عضو سازمان آزادی‌بخش فلسطین بود که به مدت دو دهه عضو تیم مذاکره کننده فلسطینی‌ها برای تشکیل کشور مستقل فلسطین بود. در سال آخر حیات خود درگیری‌های لفظی و سیاسی با مقامات آمریکایی و صهیونیستی داشت. منتقد جدی و سرسخت طرح آمریکایی و اسرائیلی الحاق کرانه باختری رود اردن به اسرائیل و قبولاندن آن به هر شکلی به کشورهای عربی منطقه و فلسطینی‌ها بود.
حامی سرسخت راه‌حل تشکیل دو کشور مستقل
او یکی از حامیان سرسخت راه‌حل تشکیل دو کشور مستقل و از منتقدان جدی سیاست‌های ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین در سرزمین‌های اشغالی بود و اعتقاد داشت این سیاست چشم‌انداز تشکیل کشور فلسطین را از بین می‌برد. جناح راست رژیم صهیونیستی، عریقات را به تلاش برای بین‌المللی کردن مناقشه فلسطین و اسرائیل متهم می‌کرد و مدعی بود او پیشنهاد عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل و پیوستن به بسیاری از معاهدات، مؤسسات و موافقتنامه‌های بین‌المللی از جمله دادگاه کیفری بین‌المللی و کنوانسیون چهارم ژنو را ارائه کزده بود. در دیدارهایش با مقامات رژیم صهیونیستی و خارجی تأکید می‌کرد راه‌حل مسئله فلسطین تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی در مرزهای ۱۹۶۷ با ایجاد راه‌حل عادلانه برای مسئله آوارگان فلسطینی مطابق با قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت است، دیدگاهی که رژیم صهیونیستی به شدت با آن مخالفت می‌کرد.
تحصیلات عریقات در آمریکا و انگلیس باعث شد تا او بتواند گفتمان غربی‌ها را به خوبی درک کند و در مذاکرات مختلف از این تجربه‌ها به نفع خود استفاده کند. او هنر دیپلماسی و مذاکره را به خوبی فرا گرفته بود. او یکی از فعال‌ترین مقام‌های فلسطینی در توییتر بود و تقریباً روزانه پیام‌هایی را به زبان‌های عربی و انگلیسی در توییتر منتشر می‌کرد. عریقات در نظر سیاستمداران دنیا، مذاکره کننده کهنه‌کار به حساب می‌آمد و به همین جهت اروپایی‌ها هم او را قبول داشتند. او با شش نخست‌وزیرِ اسرائیل، طی ادوار مختلف گفت‌وگو کرده است و بارها خواهان تاسیس کشور فلسطین شد.
منتقد سیاست‌های آمریکا و نزدیکی با رژیم اسرائیل
عریقات، ترامپ رئیس جمهور آمریکا را خطر واقعی برای ثبات و امنیت جهان می‌دانست و منتقد اصلی سیاست‌های آمریکا و نزدیکی با رژیم صهیونیستی در منطقه بود. او اقدامات ترامپ در قبال رژیم اشغالگر اسرائیل و تلاش آن برای مشروعیت‌بخشی به شهرک‌سازی، الحاق اراضی فلسطینی و تحمیل اشغالگری را عامل نابودی هرگونه امکان برقراری سازش دائم، فراگیر و عادلانه می‌دانست. به باور او هر گونه تلاش برای دور زدن اساس منازعه اعم از اشغالگری، الحاق اراضی و شهرک‌سازی از طریق توسل به عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی، اعمال فشار بر کشور‌ها برای انتقال سفارتشان به قدس و مشروعیت‌بخشی به شهرک‌سازی و … هرگز به حل این منازعه منجر نخواهد شد. مسئولیت شهرک‌سازی‌ها بر دوش حکومت اسرائیل است. نخست وزیر اسرائیل از قبل شهرک سازی را بر مذاکرات و دیکته کردن را بر صلح ترجیح داده است. تمام مسئولیت مربوط به بحران مذاکرات، بر دوش اسرائیل است.
در واکنش به طرح جرد کوشنر مشاور رئیس‌جمهور آمریکا معتقد بود طرح الحاق برای فلسطینی‌ها خارج از چارچوب حاکمیت ملی است. او ضمن محکومیت طرح کوشنر که الحاق قدس شرقی به صورت کامل به اسرائیل و الحاق ۳۳ درصد از کرانه باختری را شامل می‌شد، در واکنشی صریح گفته بود که آمریکایی‌ها اعلام نکردند که حاکمیت امنیتی از بحر (دریای مدیترانه) تا نهر (رود اردن) به صورت کامل در دست اسرائیل خواهد بود. او امیدوار بود مشاوران و دستیاران ارشد تصمیم‌گیرندگان در کشورهای عربی با دقت، امانت و به صورت حرفه‌ای با طرح ترامپ – نتانیاهو مقابله کنند. تصمیمات ترامپ به ارائه طرح موسوم به معامله قرن، رسمیت شناختن قدس به پایتختی اسرائیل یا مشروعیت بخشیدن به اشغالگری اسرائیل در بلندی‌های جولان سوریه را خلاف منشور سازمان ملل متحد می‌دانست. به باور عریقات، هیچ گزینه‌ای جز پایان بخشیدن به اشغالگری اسرائیل و استقلال دولت فلسطین به پایتختی قدس و بازگشت آوارگان فلسطینی به کشورشان وجود ندارد.
اعتقاد داشت «ما ماندن هیچ اسرائیلی نه در مرزهای شرقی و غربی خود و نه در بندر و گذرگاه و آب‌های منطقه‌ای و یا در مرزهای هوایی خود را قبول نخواهیم کرد. این چارچوب یک دولت مستقل و دارای قلمروی حاکمیت ملی فلسطین است.» او که اسرائیل را به نقض تعهدات خود در معاهده اسلو متهم می‌کرد، معتقد بود «ما ملتی تحت اشغال هستیم و شخصیت حقوقی ما را قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۲ به عنوان کشور فلسطین تعیین کرده است.»
مخالف جدی عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل
عریقات ریاست کمیته‌ای را شامل نمایندگان گروه‌های فلسطینی از جمله «حماس» و سازمان‌های غیردولتی فلسطینی را نیز برعهده داشت که مسئول تهیه اسناد اثبات دخالت مقامات رژیم صهیونیستی در جنایات جنگی علیه فلسطینی‌ها برای دادگاه کیفری بین‌المللی لاهه است. او از تلاش‌ها برای تحریم رژیم صهیونیستی و بیرون کشیدن سرمایه‌گذاری‌ها از سرزمین‌های اشغالی حمایت و ارتش رژیم صهیونیستی را به ارتکاب جرایم جنگی علیه فلسطینیان در سرزمین‌های فلسطینی متهم کرد، تا جایی که با انتقادهای گسترده از سوی کابینه راست‌گرای اسرائیل روبه‌رو شد. عریقات مواضع رژیم اسرائیل و غرب در تروریستی خواندن جنبش مقاومت اسلامی فلسطین(حماس) را رد و تأکید کرد که حماس یک جنبش آزادی‌خواه ملی در فلسطین است و این رژیم اشغالگر اسرائیل است که «باتلاق شرارت‌ها» در منطقه است.
عریقات همواره از نظریه‌پردازان دکترین دو کشوری برای حل مساله فلسطین بود. پس از آنکه رئیس جمهوری آمریکا سال ۲۰۱۷ اورشلیم را پایتخت کشور اسرائیل معرفی کرد، او چاره دو کشوری را پایان‌یافته تلقی کرد و اعتقاد داشت: «امروز زمان آن است که تلاش‌هایمان را برای یک کشور متمرکز و همه با حقوق برابر در فلسطین تاریخی زندگی کنیم.»
عریقات حدود ۱۵ سال با اسرائیلی‌ها مذاکره کرد و تجربیات خود را در کتابی به نام «زندگی مذاکره است» (۲۰۰۸) گردآوری کرد. او همچنین چندین کتاب در زمینه دیپلماسی و حل منازعات نوشته است. او در نهایت حاضر نشد که در سال ۲۰۱۳ مجدداً با تل‌آویو مذاکره کند؛ چراکه به خوبی فهمیده بود طرف مقابل هیچ امتیازی نخواهد داد. در سال ۲۰۱۵ تاکید کرد که ادامه مذاکرات هیچ سودی برای فلسطینی‌ها نخواهد داشت.
عریقات چندی پیش تصمیم امارات متحده عربی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را «قاتل راه‌حل دو کشور» خواند و آمریکا و دولت ترامپ را که میانجی این توافق بود «بخشی از مشکل در خاورمیانه» دانست. از عادی سازی مناسبات میان برخی کشورهای عرب و اسرائیل بدون آنکه در برابر آن صلح میان فلسطین و اسرائیل بدست آید، انتقاد می‌کرد و باور داشت چنین اقدامی بدون دست‌یابی به راه حلی پایدار برای بحران خاورمیانه نمی‌تواند مشکلی را حل کند. عریقات در مقابل این خیانت کشورهای عربی گفته بود «اگر می‌‌خواست چیزهایی را که امارات و بحرین برای امضای توافق عادی‌سازی امضا کردند، بپذیرد ظرف چند ساعت با اسرائیل به توافق می‌رسید.»
