داستان هفت شهر خاطرات صباح زنگنه :  ( محمود فاضلی   روزنامه سازندگی ۱۳ بهمن ۹۹ ص ۱۴ )

صباح زنگنه نماینده حوزه انتخابیه شیراز  در مجلس اول شورای اسلامی بود. او پس از نمایندگی دور اول مجلس شورای اسلامی مسئولیت‌هایی متعدی را برعهده داشت که از میان آنها می‌توان به تأسیس و ریاست نمایشگاه کتاب تهران در دهه ۱۳۶۰ و قائم مقام خبرگزاری جمهوری اسلامی، معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره سیدمحمد خاتمی، سفیر و نماینده ایران در کنفرانس (همکاری) اسلامی اشاره داشت. ایشان دارای چند تالیف و ترجمه است و در نگارش پیش‌نویس قانون مطبوعات، استراتژی فرهنگی کشورهای اسلامی و پیش‌نویس منشور حقوق کودک از دیدگاه اسلام مشارکت داشته است.

کتاب داستان هفت شهر صبح زنگنه یازدهمین مجموعه تاریخ شفاهی انتشارات وزارت امور خارجه است. در صفحات این کتاب ۵۶۲ صفحه‌ای، خاطرات حوادث و جریان‌های بسیار مورد اشاره قرار گرفته که در بستر بیش از نیم قرن زندگی او گذشته است. در بسیاری از این وقایع و جریان‌ها، نقش «شاهد» و مراقب را ایفا کرده و در برخی از آنها، در پیچ و خم حوادث، مشارکت داشته و در وقایع و جریانان‌های کمتری، نقش پررنگ و موثری ایفا کرده است. زنگنه معتقد است در شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی که از مهم‌ترین حوادث قرن بیستم بوده، به مانند قطره‌ای در میان اقیانوس و در برخی از اندک مقدمات ریز و بلکه پیش جریانات آن و نیز در اندک عواملی در شکل‌گیری و آثار و پیامدهای آن قرار داشته و البته این نقطه عطف تاریخی بر بسیاری از جریان‌های بعدی تا قرن بیست ویکم هم همچنان تاثیر می‌گذارد.

حضور او در دو کشور عراق و ایران و نظاره‌گر مسائل مشترک اجتماعی و فکری و سیاسی دو ملت آن هم در کوران تحولات و حضور جریان‌های ملی‌گرایانه، کمونیستی و الحادی، دینی و مذهبی و جریان‌های فرعی هرکدام از این حرکت‌ها، زمینه کسب تجربه‌‌ای بسیار غنی و ارزشمندی فراهم کرده است. انتقال از شهر کربلا که خود این شهر یک دریا مفاهیم و حوادث و تاریخ را نمایندگی می‌کند، به شهر نجف اشرف و در سایه سار ولایت «پدر مومنان» و سیراب شدن از عطر امامت و رونق اندیشه و ادبیات و از آنجا به بغداد که توسط ایرانیان در دوارن بزرگ‌ترین امپراتوری قرون وسطی، حکومت عباسیان، ساخته و نامگذاری شده و سپس تهران مرکز عظیم قدرت سیاسی و نظامی دوران پهلوی‌ها و میدان چالش مدرنیته و سنت و مقاومت تا به شهر مشهد مقدس و پایگاه امامت و تا شیراز و مرکزیت قدرت هخامنشیان و معماری و عدل گستری ایرانیان و عرفان تا به جده در کنار خانه خدا و نقطه آغاز بعثت سفری پر از تنوع تشکیل داده است. برای صباح زنگنه هفت شهر یاد شده، حکایت تلاش و حرکت و جستجو بوده است.

کتاب شامل  بیست و پنج بخش است. در بخش پنجم با عنوان «شیراز و پیروزی انقلاب اسلامی» به موضوعاتی همچون «موقعیت سازمان مجاهدین خلق در دانشگاه شیراز، فعالیت در تاسیس حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب، وضعیت اساتید خارجی در دانشگاه شیراز، دستگیری سران رژیم پهلوی در این شهر و مدارک ساواک در دسترس انقلابیون» مورد اشاره قرار گرفته است که کمتر در خاطرات دیگران مکتوب شده است.

زنگنه در بخش سیزدهم کتاب با عنوان «تشکیل مجلس اعلای اسلامی عراق» به بررسی تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با تشویق مقامات ایران، انتخاب آیت‌الله شاهرودی وآیت‌الله حکیم در کمیته مورد نظر، بازدید آیت‌الله حکیم از منطقه کردستان عراق، چگونگی تصمیم‌گیری در جلسات مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، عکس‌العمل رژیم بعث عراق در تشکیل این مجلس و سفر آیت‌الله محمدباقر حکیم به کشورهای ترکیه، سوریه، لیبی و امارات» را مورد توجه قرار داده است.

زنگنه خاطره خود از تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی را چنین توضیح می‌دهد: «با توجه به مسال جمعیتی، فرهنگی و تاریخی ایران با عراق، کشور ما برای مردم عراق مناسب‌ترین و آماده‌ترین عمق استراتژیک به حساب می‌آید. روابط اجتماعی و خانوادگی زیادی بین این دو ملت وجود دارد و این روابط سبب شد تا حدود دو تا سه میلیون نفر عراقی به ایران مهاجرت کنند. حضور این جمعیت عظیم که اغلب آن‌ها از ظلم صدام به ستوه آمده بودند و به دنبال راهی برای مبارزه با او بودند و جنگی که صدام بر ایران تحمیل کرده بود، فرصتی فراهم کرده بود تا آن افراد از این فضا بهره‌مند شوند و بتوانند به مبارزاتشان علیه صدام  ادامه دهند. تعدادی از این افراد و گروه‌ها به موسسات و نهادی‌های مختلف ایران برای کمک گرفتن، مشورت دادن و رایزنی مراجعه می‌کردند. عده‌ای به نخست وزیری، به بیت آیت‌الله منتظری، وزارت اطلاعات، سپاه، آستان قدس، بیت امام، به دفتر رئیس جمهوری، دفتر آقای هاشمی به عنوان رئیس مجلس و یک عده هم به استانداری‌ها و فرمانداری‌های استان‌های مرزی مراجعه می‌کردند. این گروه‌ها به همه جا و همه کس مراجعه و مسائل خود را در میان می‌گذاشتند و در هر زمینه‌ای که می‌توانستند کمک می‌گرفتند.

خاطرات صبح زنگنه

داستان هفت شهر

(کربلا، نجف، بغداد، تهران، مشهد، شیراز و جده)

انتشارات: وزارت امور خارجه (اداره چاپ و انتشارات)

نوبت اول: ۱۳۹۸

قیمت: ۶۰ هزار تومان

تعداد صفحات: ۵۶۲ صفحه

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *