رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم و از محققان سابق رصدخانه ملی با تأکید بر اینکه علم امروزی در جای بسته انجام نمی‌شود بلکه به ارتباطات بین‌المللی وسیعی نیاز دارد؛ رصدخانه ملی را جایگاهی برای ورود منجمان کشور به عرصه‌های بین‌المللی دانست و اظهار کرد: به گروه منجمان و مهندسان درگیر در این پروژه آفرین می‌گویم زیرا کار منحصر به فردی را انجام دادند.
پروفسور یوسف ثبوتی، استاد پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان در گفتگو با ایسنا در این باره توضیح داد: سال۲۰۰۹میلادی در انجمن نجوم ایران به این فکر افتادیم که یک تلسکوپ بزرگ‌تر از آنچه در ایران وجود داشت، در اختیار داشته باشیم.
وی افزود: در آن زمان پیشنهاد ساخت تلسکوپ ۲متری ارائه شد زیرا تنها تلسکوپی که در آن زمان و تاکنون در ایران فعال است، تلسکوپ رصدخانه «ابوریحان بیرونی» شیراز است که قطر آینه آن بیشتر از نیم متر نیست. بر این اساس قطر آینه از ۲متر به ۳.۴متر ارتقا یافت و طراحی مکانیکی رصدخانه به دست مهندسان ایرانی انجام گرفت ولی در اجرای آن از محققان کشور سوئد کمک گرفته شد و این طرح، همواره یک گروه مشاوران بین‌المللی داشته است.
این محقق برجسته اخترفیزیک با اشاره به کناره‌گیری دکتر منصوری در سال‌ها قبل از این طرح، یادآور شد: دکتر منصوری به توسعه علم نجوم و انجمن نجوم ایران و ارتقای فیزیک و نجوم کشور کمک شایانی کرد. پس از ایشان مدیریت این طرح به دکتر حبیب خسروشاهی از شاگردان من واگذار شد و تا کنون گزارش‌های مفصلی از پیشرفت این طرح ارائه کرده است.
رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، ادامه داد: بر طبق اعلام مجری پروژه (دکتر خسروشاهی) تقریباً یک سال نیاز است تا آینه تلسکوپ رصدخانه ملی که آماده و چک شده است و در حال حاضر در بالای قله گرگش قرار دارد، بر روی تلسکوپ نصب شود و اولین نور از ستاره‌ها را دریافت کند.
پروفسور ثبوتی تصریح کرد: از نظر من اجرای این پروژه ملی کار بسیار بزرگی بوده است. من و دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در اجرای بخش‌هایی از رصدخانه ملی مانند «جایابی و گردآوری مشاوران بین‌المللی» و بالاتر از آن کسی که در کشور سوئد در زمینه اجرای آینه رصدخانه ملی با ایران در تماس بود و از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه است، مشارکت داشتیم.
وی ادامه داد: این تلسکوپ، یکی از مواردی است که ارتباطات بین‌المللی علمی کشور را با دنیا برقرار خواهد کرد.
عضو فرهنگستان علوم گفت: در دنیا چندین تلسکوپ کلاس‌های ۵ر۳ تا ۴متری وجود دارند که هند صاحب این تلسکوپ است و ایران نیز از سال آینده به تلسکوپ ۴ر۳ متری مجهز خواهد شد و تا اسپانیا هیچ تلسکوپ بزرگ دیگری وجود ندارد؛ بنابراین ایران در این میان حلقه واسط مناسبی است که می‌تواند این ارتباطات بین‌المللی را برقرار کند تا هم اطلاعات علمی ارسال و هم اطلاعات علمی دیگری دریافت کند. ثبوتی افزود: جنبه راه‌اندازی رصدخانه بسیار مهم‌تر از سایر جنبه‌های این پروژه است و فرصت بسیار گران‌قیمتی است تا منجمان و محققان فیزیک و نجوم ایرانی را به عرصه‌های بین‌المللی سوق دهد. در واقع امروزه محققان فیزیک و نجوم از یکدیگر جدا نیستند.
این دارنده نشان درجه یک دانش تأکید کرد: بیانیه انجمن نجوم ایران در شرایطی منتشر شد که هیچ یک از اعضای هیأت رئیسه انجمن نجوم ایران تجربه کافی در این زمینه را ندارند به گونه‌ای که سالیان خدمات آنها اجازه نمی‌دهد که به ۲۰سال قبل برگردند و بدانند که این رصدخانه از چه زمانی آغاز شده و چه کارهایی درباره آن انجام شده است. بنابراین انتقاد انجمن نجوم ایران از نظر من منطقی نیست و ناشی از بی‌اطلاعی آنها است. من به آنها تذکر دادم که ندانسته این ادعاها را مطرح کردند؛ زیرا در این مراسم کسی قصد مخفی‌کاری و فریب جامعه را نداشت؛ بلکه صرفاً خواست دولت بود که در مدت زمان محدودی که در اختیار دارد، یادی از اقدامات علمی انجام شده خود در حوزه نجوم در خاطره‌ها باقی بگذارد.
