دومین اسکار فرهادی برای ملت و سینمای ایران اسکار حیثیتی اهدای جایزه اسکار به فیلم «فروشنده» که دومین جایزه اسکار اصغر فرهادی محسوب می‌شود، نه‌تنها برای سینما و ملت ایران خوشایند بود، بلکه مخالفان ارتجاع و جزمیت در سطح جهان را نیز خوشحال کرد. ( فرانک آرتا)
هشتادونهمین دوره مراسم اهدای جوایز سینمایی «اسکار» در حالی برگزار شد که رفتارهای خصمانه دونالد ترامپ، در قبال منع ورود مهاجران به آمریکا که در فرمانی هفت کشور جهان از جمله ایران را در فهرست خود قرار داده بود، واکنش هالیوود و هنرمندان در سطح جهان را برانگیخت. این رئیس‌جمهور آمریکا که با رفتارهای نژادپرستانه و اظهارنظرات مشعشع خود روزنامه‌نگاران حق‌طلب و هنرمندان سینما را نواخته است، به نظر می‌رسد وارد بازی‌ای سیاسی شده که نتیجه معقولی از آن مستفاد نمی‌شود، اما همین رفتارهای او عزم هنرمندان سینما را جزم کرد که اعتراض خود را عملی کنند؛ از اعتراض‌های علنی مریل استریپ در مراسم گلدن‌گلوب گرفته تا اتحاد هنرمندان انگلیسی و عزمِ جزم صادق خان، شهردار لندن، در نمایش فیلم «فروشنده» در میدان ترافالگار لندن و… هم‌زمان با مراسم اسکار شروع شد. ضمن اینکه نخستین کسی که از طرف ایران در برابر فرمان ترامپ واکنش نشان داد، ترانه علیدوستی بود که در متن توییتری خود حضور در مراسم اسکار را تحریم کرد. کمی بعد اصغر فرهادی اعلام کرد که اسکار را تحریم نمی‌کند، اما به احترام ملت ایران در مراسم اسکار شرکت نخواهد کرد. بعد از آن سیل حمایت‌های هنرمندان مختلف در سطح جهان همراه فرهادی شد. کار به جایی رسید که در نظرسنجی‌های سایت‌ها، «فروشنده» از رقیب جدی‌اش «تونی اردمن» پیشی گرفت. بعد از آن هر پنج نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی، در بیانیه‌ای مشترک، موج ناسیونالیسمی را که در آمریکا و دیگر کشورها ریشه دوانده تقبیح کردند.
اصغر فرهادی هم دو نفر از ایرانیان نخبه مقیم آمریکا را به نمایندگی خود برای حضور در مراسم اسکار معرفی کرد: انوشه انصاری و فیروز نادری.
مراسم اسکار ۲۰۱۷، نهم اسفندماه ساعت چهار بامداد به وقت تهران آغاز شد. درحالی‌که رایت تلویزیونی- ماهواره‌ای پخش مراسم اسکار در خاورمیانه ازسوی شیخ عرب خریداری شد تا ایرانیان نتوانند این مراسم را ببینند، اما با همه این مشکلات، دوستداران سینمای ایران از طرق مختلف اخبار لحظه‌به‌لحظه را رصد کردند. لحظه‌ای که فیلم‌های نامزد بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان و بعد فیلم برگزیده معرفی شد، بالاخره پیش‌بینی‌ها به حقیقت پیوست و از درون پاکت قرمز عنوان این فیلم بیرون آمد: «فروشنده». همین پیروزی کافی بود که بار دیگر نام ایران در سطح جهان از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و تلویزیونی و… طنین‌انداز شود. بعد از آن انوشه انصاری و فیروز نادری روی سن رفتند. انوشه انصاری حامل پیامی از سوی فرهادی بود که به این مضمون قرائت کرد: «افتخار بزرگی‌ست که برای دومین‌بار این جایزه باارزش را دریافت می‌کنم. از اعضای آکادمی، گروهم در ایران، تهیه‌کننده‌ام «الکساندر ماله-گی» و پخش‌کنندگانم «کوهن مدیا» و «آمازون» تشکر می‌کنم. همچنین سپاسگزارم از همبستگی دیگر کاندیداهای بهترین فیلم خارجی. متأسفم که امشب در کنار شما نیستم، من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانون غیرانسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به آمریکا نیامدم. تقسیم‌بندی جهان به ما و دشمنان ما توسط سیاست‌مداران افراطی، باعث ترس می‌شود، ترسی که توجیهی‌ست دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها. جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند. سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌هایشان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده است را بشکنند و زمینه همدردی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدردی چیزی‌ست که ما امروز بیشتر از هر زمانی به آن نیازمندیم».
اما خیلی‌ها به این حرکت فرهادی معترض شدند که چرا این دو فضانورد را برای دریافت جایزه اسکار انتخاب کرده است. این دو چهره ایرانی پس از این مراسم با خبرنگاران درباره این موضوع سخن گفتند. «انصاری» درباره عدم حضور «فرهادی» و دریافت جایزه از سوی کارگردان «فروشنده» گفت: «به نظرم او می‌خواست کنار مردمی بایستد که تحت‌تأثیر فرمان ممنوعیت ورود به آمریکا قرار گرفتند و قادر نیستند به دیدار دوستان و اعضای خانواده‌شان بروند و لحظات مهم زندگی‌شان را با هم شریک شوند. بنابراین او نتوانست اینجا باشد و جایزه‌ای را بگیرد که برایش بسیار اهمیت داشت».
«نادری» نیز دلیل این انتخاب را شغل خود و پیشینه فضانوردی «انصاری» دانست و گفت: «انوشه انصاری فضانورد است و به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرده و من برای «ناسا» کار می‌کنم و مدیریت برنامه مریخ «ناسا» و منظومه شمسی را برعهده داشته‌ام. به نظرم دلیلش این است که اگر از جو زمین خارج شوید و به زمین نگاه کنید، اثری از مرزها نمی‌بینید و آنچه پیش‌روی شماست، یک زمین زیباست. «فرهادی» ما دو نفر را انتخاب کرد تا این پیام را منتقل کند».
حالا اصغر فرهادی با کسب دومین جایزه اسکار نام خود را در کنار بزرگانی همچون «فدریکو فلینی»، «اینگمار برگمن» و «کوروساوا» قرار داد که بیش از یک‌بار برگزیده اسکار خارجی شده بودند.
اما بااین‌حال مراسم اسکار ۲۰۱۷ با حواشی همراه بود، هرچند که با اجرای موسیقی جاستین تیمبرلیک کوبنده آغاز شد، اما از همان ابتدا فضا با رویکرد «ضد ترامپ» چیده شده بود. جیمی کیمل، مجری این مراسم، بعد از شوخی با نامزدها تیکه‌های زیادی به دونالد ترامپ انداخت.
با دادن جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به بازیگر سیاه‌پوست، «ماهرشالا علی»، برای فیلم «مهتاب»، دیگر اسکار امسال سفید نبود. ضمن اینکه جایزه بازیگر نقش مکمل زن هم به بازیگر سیاه‌پوست، «وایولا دیویس»، برای فیلم «حصارها» رسید. فیلم «لالالند» توانست جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کند و کارگردان جوان فیلم «دمین شزل» این جایزه را تصاحب کرد. بهترین بازیگر نقش اول مرد، «کیسی افلک» (منچستر کنار دریا) و بهترین بازیگر نقش اول زن، «اما استون» برای (لالالند) شدند. بهترین فیلم‌نامه اقتباسی به فیلم «مهتاب» رسید و جایزه بهترین فیلم‌نامه اصلی را نیز «مهتاب» دریافت کرد.
فیلم «اُ.جی: ساخت آمریکا» برنده بهترین مستند بلند شد. جایزه «بهترین انیمیشن» به «زوتوپیا» رسید.
«ستیغ اره‌ای» بهترین تدوین و میکس صدا، «لالالند» بهترین طراحی تولید، ترانه، فیلم‌برداری و موسیقی، «هیولاهای شگفت‌انگیز و زیستگاه آنها»، بهترین طراحی لباس، «جوخه انتحار»، بهترین چهره‌آرایی، «ورود»، بهترین تدوین صدا، «کتاب جنگل»، بهترین جلوه‌های ویژه بصری، «آوازخواندن»، بهترین فیلم کوتاه، «فلوت‌زدن»، بهترین فیلم کوتاه انیمیشن و «کلاه‌سفید‌ها»، بهترین مستند کوتاه معرفی شدند.
هرچند که فیلم موزیکال «لالالند» با نامزدی در ۱۴ شاخه پیشتاز این رویداد سینمایی بود، ولی در نهایت رقابت را به فیلم «مهتاب»، ساخته «بری جنکینز» باخت. هرچند که این جایزه ازسوی وارن بیتی به‌اشتباه خوانده شد.آکادمی اسکار هم با انتشار بیانیه‌ای از اشتباه پیش‌آمده در زمان معرفی برنده شاخه بهترین فیلم عذرخواهی کرد.
به گزارش سایت رسمی آکادمی اسکار، کمپانی «پرایس واتر هاوس کوپرز» که برگزارکننده اصلی مراسم اسکار است، با انتشار بیانیه‌ای نوشت: «صادقانه از سازندگان دو فیلم «مهتاب» و «لالالند» و همچنین «وارن بیتی» و «فی داناوی» (اعطاکنندگان جایزه) برای اشتباه پیش‌آمده در هنگام معرفی برنده اسکار بهترین فیلم عذرخواهی می‌کنیم. اعطاکنندگان این جایزه پاکتی اشتباه را برای معرفی برنده این شاخه دریافت کرده بودند و زمانی که متوجه این اشتباه شدیم، فورا آن را تصحیح کردیم. درحال‌حاضر مشغول بررسی چگونگی رخ‌دادن این اتفاق هستیم و از این اتفاق عمیقا افسوس می‌خوریم». در این بیانیه همچنین از نامزدها، آکادمی اسکار، شبکه ABC و «جیمی کیمل»، مجری مراسم، نیز که به‌خوبی شرایط را مدیریت کردند قدردانی شده است.
یکی از بخش‌های مراسم امسال یادبود درگذشتگان بود که نام و عکس زنده‌یاد عباس کیارستمی هم یادآور زحمات این هنرمند برای تعالی و معرفی سینمای ایران در جهان بود. به‌هرشکل با وجود تحلیل‌های مختلف مبنی‌بر سیاسی‌بودن این دوره اهدای جوایز، اما پیامد این اسکار در حقیقت استیفای حقی بود که ملت ایران دارای آن است.
فرهادی گرامی
ابراهیم گلستان
خوشحالم و تو عمق خوشحالی مرا حس می‌کنی، که حس درست و جویا و یابنده حقیقت که مشخصه اصلی کار تو است تضمین توفیق تو می‌شود و تو خودت را نگهدارنده اندیشه درست خودت می‌کنی و آن را به دست زرق‌وبرق‌های گذرا که حاصل هوس‌های دیگران باشد نمی‌کنی. کامرانی مداوم تو را در امید و آرزو دارم. صاف و سترگ و مقاوم بمان.
۲۷ فوریه ۲۰۱۷- انگلستان
