خیابانی به نام ادیان :محل تلاقی خیابان سی تیر با خیابان‌های جمهوری و میرزا کوچک‌خان به چهارراه ادیان شهرت دارد؛ زیرا سال‌ها است که پیروان ادیان گوناگون در این خیابان و در کنار هم در کمال آرامش زندگی می‌کنند ( لیلا اصلانی)

گروه ایرنا زندگی – خیابان «میرزا کوچک خان» ریشه از خیابان سی تیر می‌گیرد و خود را به تقاطع خیابان نوفل لوشاتو می‌رساند. در سال ۱۳۲۳ بعد از برگزاری کنفرانس مهم رهبران سه کشور امریکا، انگلیس و شورودی در تهران، سه خیابان مهم تهران به نام سه رهبر این کشورها نامگذاری شد. خیابانی که این روزها به نام خیابان میرزا کوچک خان می‌شناسیم، از آن سال نام خیابان استالین را به خود گرفت. نام این کوچه برای غریبه‌ها، بخشی از زندگی میرزای جنگل را به تصویر می‌کشد که دلیل نامگذاری این کوچه شده است. یکی از دلایل این نامگذاری نزدیک بودن این خیابان به سفارت شوروی بود. قصه «میرزا کوچک خان» شدن این خیابان به بعد از پیروزی انقلاب بر می‌گردد و دلیل نامگذاری این کوچه به نام میرزا کوچک خان هم باز به دلیل همجواری و  نزدیک بودن به سفارت روسیه بود؛ میرزا کوچک خان و نهضت جنگل، باید برای همیشه در حافظه تاریخی روس‌ها باقی می‌ماند.

حالا نام هر سه خیابان چرچیل و روزولت و استالین تغییر پیدا کرده است و کمتر کسی از اهالی خیابان میرزا کوچک خان این نام‌ها را به خاطر دارد.

میعادگاهی برای زرتشتیان

خیابان میرزا کوچک خان این روزها در مسیر یکی از محله‌ها و گذرهای تاریخی شهر تهران قرار دارد؛ خیابان ادیان یا همان خیابان سی تیر. یکی از مهمترین و قدیمی ترین ساختمان‌هایی که در این خیابان به چشم می‌خورد، ساختمان آتشکده آدریان است؛ آتشکده‌ای صد ساله در تهران که هنوز هم درهای آن به روی پیروان دین زرتشتی باز است و آیین‌ها و مراسم مختلفی در آن برگزار می‌شود. «محمد رضا مافی نژاد» در همسایگی معبد آدریان مغازه‌ای دارد. او می‌گوید :«در مراسم‌هایی که در آتشکده برگزار می‌شود، خانم‌ها با روسری‌های سفیدرنگ و آقایان با کلاه‌های سفید حاضر می‌شوند. حضور این آتشکده قدیمی در خیابان سی تیر پای خیلی از گردشگران را به این خیابان می‌کشاند.»

مدرسه فیروزبهرام هم از دیگر بناهای تاریخی و ارزشمند خیابان سی تیر است که به شانه‌های آتشکده تکیه داده است.

سکونت در چند قدمی موزه ها

خیابان میرزا کوچک خان، خیابانی پر رفت و آمد است و از آغاز صبح، صدای تردد موتورسیکلت‌ها و ماشین‌ها در آن به گوش می‌رسد. کوچه، بافتی نسبتا قدیمی دارد و کمتر ساختمان نوسازی در آن به چشم می‌خورد. با این حال ساختمان‌های این کوچه به دلیل حضور ساکنان در خانه و جریان زندگی در آن، سالم و سر پا هستند. «رضا براتی» سوپرمارکت کوچکی در خیابان میرزا کوچک خان دارد. او می‌گوید :«اهالی این کوچه تقریبا قدیمی هستند و همه همدیگر را می‌شناسند. به خاطر وجود کلیسا و آتشکده در خیابان میرزا کوچک خان، زمانی در این کوچه بیشتر ارامنه و زرتشتیان ساکن بودند. اما به مرور بافت کوچه پراکنده‌تر شده است.» البته هنوز هم این محله ساکنان قدیمی خود را دارد. افرادی هم که از این کوچه رفته اند، هنوز عادت سر زدن به دوستان و هم محله‌ای‌های قدیمی خود را فراموش نکرده‌اند و به بهانه سر زدن به مغازه‌های این خیابان هم که شده، گاهی گذرشان به این محله قدیمی تهران می‌افتد.

نزدیک بودن به مراکز گردشگری خیابان سی تیر و محوطه میدان مشق و …، اهالی خیابان سی‌تیر را به گشت و گذار در مراکز تاریخی عادت داده است. براتی می‌گوید :«اگر وقت داشته باشیم، با دوستان سری به موزه‌ها و ساختمان‌های دیدنی این اطراف می‌زنیم. موزه آبگینه که نزدیک خیابان میرزا کوچک خان است، مورد علاقه اهالی این خیابان و خود من است.»

کلیسایی که مارکوف ساخت

کلیسای حضرت مریم، یکی از آثار ملی ثبت شده‌ای است که در خیابان میرزا کوچک خان جا خوش کرده است. این کلیسا در سال ۱۳۲۴ ساخته شد و معمار آن، نیکولای مارکوف روسی بود. کلیسای خیابان میرزا کوچک خان که متعلق به دوره پهلوی است در دهه هشتاد به ثبت ملی رسیده است. این کلیسا بیش از بیست سال محل سکونت اسقف اعظم ارامنه بود و شورای خلیفه گری در دفتر این کلیسا برگزار می‌شد. حالا این کلیسا روزهای یک شنبه ارامنه ساکن تهران و اغلب هم محله ای‌ها را به خیابان میرزا کوچک خان می‌کشاند.

خیابان میرزا کوچک خان این روزها بیشتر از اینکه محل عبور و مرور هم محله‌ای‌ها باشد، محل گذر افرادی است که در مرکز شهر تردد می‌کنند و یا گردشگرانی که به قصد بازدید از خیابان سی تیر و در امتداد آن، خیابان میرزا کوچک خان می‌آیند؛ دو خیابانی که در امتداد هم، گذر ادیان در تهران را تشکیل می‌دهند.

خیابان لقمه‌ها

خیابان میرزا کوچک خان را با ساختمان‌های دهه سی و چهلی که دارد، نمی‌توان جدا از بافت خیابان سی تیر درنظر مجسم کرد. این خیابان روزگاری محل تجمع کافه‌های دانشجویی شهر تهران بود؛ کافه‌هایی که میان وعده و غذایی ارزان و با کیفیت مطلوب ارائه می‌دادند. رفت و آمدهای هر روزه اهالی تهران به این خیابان هنوز هم بازار فروش غذا در این خیابان را در رونق نگه داشته است. «لقمه فروشی» های معروف خیابان میرزا کوچک خان، هنوز هم فرصت خوب و قیمت مناسبی است برای صرف ناهار و یا میان وعده‌ای در مرکز شهر تهران. ساندویچی‌ها و فست فودهای ریز و درشت هم که دیگر جای خود دارند.

خیابان میرزا کوچک خان به چند مغازه اجناس نایاب  فروشی‌اش هم  معروف است؛ مغازه‌هایی که از کلاه‌های خز اصل روس پالتوهای پوست گرفته تا عتیقه‌های برنزی و مجسمه‌های نقره و لباس‌های روسی و … را می‌توان در آن پیدا کرد.