پنجمین و ششمین مراسم اعطای جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار با حضور تنی چند از اعضای هیأت داوری، نمایندۀ بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی و برندگان این دوره در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
به گزارش ایرنا، در این مراسم دو پایان‌نامه دکتری و کارشناسی ارشد در زمینۀ تصحیح متون فارسی و نیز بازخوانی و تحلیل کتیبه‌ها به شرح زیر اعلام شدند: «تصحیح، تحشیه و تعلیقه بر ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان»، پژوهش زهرا خسروی دستگردی پایان‌نامه دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، دانشکده علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، استاد راهنما: دکتر محمدابراهیم مالمیر، استاد مشاور: دکتر عطا محمد رادمنش.
«تحلیل آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌های توران‌پشتی و نسبت آنها با جریان‌های مذهبی»، پژوهش میثم صادقی توران پشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکدۀ الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، استاد راهنما: دکتر احمد پاکتچی، استاد مشاور: دکتر عباس مصلایی‌پور.»
در ابتدای این مراسم، کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی ضمن تشکر از هیأت داوران و فرزندان استاد ایرج افشار گفت: خانوادۀ افشار از مرحوم دکتر محمود افشار تا ایرج افشار و فرزندانش همه از شیفتگان ایران و فرهنگ ملی ایران هستند و واقعا این خانواده از هر نظر ستایش برانگیزند و همیشه نامشان در ایران و در تاریخ فرهنگ ایران باقی خواهد ماند؛ به‌ویژه استاد ایرج افشار که خود در واقع یک دایره‌المعارف بود و از هر نظر غیرقابل جانشین. تألیفات، مقالات و زحمات ایشان به‌قدری برجسته است که در این چند کلمه نمی‌توان توصیف کرد.
در ادامه، سیدعلی آل‌داود، عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و مشاور حقوقی گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار، اظهار کرد: درباره استاد ایرج افشار مطلبی نیست که کسی نداند و همه وی را یکی از برجسته‌ترین ایران‌شناسان معاصر ایران می‌شناسند و فهرست تألیفات و مقالات ایشان دلیل مهمی بر این ادعاست.
وی افزود: یکی از ویژگی‌های مهم استاد افشار این است که در دوران پیش از انقلاب و به‌ویژه بعد ازانقلاب همواره مشوق محققان جوان و پژوهشگرانی بود که در عرصه‌های مختلف ایران‌شناسی تحقیق می‌کردند. به‌ویژه در مسافرت‌های زیادی که به شهرستان‌ها داشت، اگر کسی را شایسته می‌دید که مستعد تحقیق است، حتما دستش را می‌گرفت و نوشته‌ها و یادداشت‌ها و مقالاتی که می‌نوشت را در مجلاتی از قبیل راهنمای کتاب منتشر می‌کرد و این مهم‌ترین تشویق بود برای یک محقق شهرستانی که هنوز اسمی از خودش در نشریات ندیده بود و در نتیجه کار و تحقیق جدی را از همان موقع شروع می‌کرد.
سپس، عنایت‌الله مجیدی، رئیس کتابخانۀ مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و از اعضای گنجینۀ پژوهشی استاد ایرج افشار نکاتی درباره فرآیند انتخاب آثار و همچنین ویژگی‌های آثار برگزیده برشمرد.
زهرا خسروی دستگردی که پایان‌نامۀ دکتری او با عنوان «تصحیح، تحشیه و تعلیقه بر ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان» یکی از برندگان این دورۀ جایزۀ گنجینۀ پژوهشی استاد ایرج افشار است؛ درباره پایان‌نامه خود توضیح داد: منظومۀ تعلیمی نصاب الصبیان در لغت و علوم گوناگون (ادبی، تاریخی، نجوم، ریاضی و…) از قرن ۷تا ۱۴مشهور و کاربردی بوده است. این لغت‌نامه و دایره‌المعارف کوچک به دلیل اعتبار و ابتکار شیوۀ ابونصر فراهی در آموزش، الهام‌بخش نصاب‌نویسانِ جهان اسلام شد، طوری‌که ۴۳شرح بر آن نوشتند؛ ریاض‌الفتیان یکی از آن شروح است که به دلیل شهرت و اعتبار مؤلفش، نظام‌الدین بن کمال‌الدین بن جمال‌الدین معروف به ابن‌حسام، کامل‌ترین و مهم‌ترینِ این شروح است. نگارنده در تصحیح و تحشیۀ «ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان» از ۷نسخۀ خطی از قرن ۸تا ۱۱استفاده کرده است. وی افزود: در این اثر ۵۶۴صفحه‌ای که به یاری دکتر محمدابراهیم مالمیر و دکتر عطا محمد رادمنش نوشته شده، از ۱۷۶منبع فارسی و عربی استفاده شده است. ریاض‌الفتیان منبع خوبی برای مبانی فقه‌الغه، وجوه تسمیه، کلمات معرب، تحولات ساختاری و تناوب‌های ظریف برخی لغات و عبارات و کلمات نادر است. همچنین در این اثر برخی معانی لغات وجود دارد که در سایر فرهنگ‌ها نیست و منبع خوبی برای معانیِ فوت‌شدۀ برخی لغات به حساب می‌آید.
دیگر برندۀ این دوره از جایزۀ گنجینۀ پژوهشی استاد ایرج افشار، میثم صادقی توران‌پشتی است که برروی «تحلیل آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌های توران پشت و نسبت آنها با جریان‌های مذهبی» در قالب پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود تحقیق و پژوهش کرده است.
وی در توضیح کار تحقیقی خود گفت: عنوان پایان‌نامه گویای ماهیت میان‌رشته‌ای آن است. مفاهیم کتیبه و توران پشت حوزه‌های ایران‌شناسی و باستان‌شناسی را به یاد می‌آورند و آیات قرآنی و جریان‌های مذهبی، یادآور دانش تفسیر و کلام هستند.
در این پایان‌نامه پس از بیان کلیات و مفاهیم تحقیق، در یک فصل، متن قریب به اتفاق کتیبه‌های توران پشت اعم از کتیبه‌های بنا، یادگاری‌ها و سنگ قبور در اختیار گذاشته شده و در یک فصل، مقوله انتخاب آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌ها و شناسایی جریان‌های مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. قدیمی‌ترین تاریخ مندرج بر این کتیبه‌ها سال ۲۴۵هجری را نشان می‌دهد که در نگاه نخست به غیر از مسلمان بودن نگارنده، چیز دیگری از آن قابل برداشت نیست. البته پدر کاتب آن سنگ نوشته «رستم» نام داشته است که بر این اساس احتمال دارد پدر او زرتشتی بوده باشد. پس از آن در تاریخ ۳۴۰و ۳۵۰هجری با نگارش آیات ۸۸تا ۹۱سورۀ مبارکۀ شعراء بر سنگ‌نوشته‌هایی مواجهیم که با توجه به مضمون زاهدانه این آیات و کتابت عباراتی همچون «قطب کامل» بر کتیبه‌های همجوار، باید این تواریخ را آغاز گرایش به تصوف در توران پشت قلمداد کرد. البته این اظهارنظر براساس کتیبه‌های موجود است. در کتیبه‌های مربوط به قرن پنجم، ششم و هفتم که نوعاً کتیبه‌ها از نوع سنگ مزار هستند، نشانه‌های پررنگی از تصوف به‌چشم می‌آید. همچنین عبارات «شیخ» و «شاب» و «زاهد» که مکرراً بر سنگ قبور دیده می‌شوند، نمونه‌هایی از این نشانه‌ها هستند و در این دوره است که آیه امانت که در منابع صوفیه بسیار مورد توجه است، بر کتیبه‌های سنگ مزار کتابت شده‌است.
در پایان این مراسم، جوایز با حضور ماندانا صدیق بهزادی، زهرا شادمان، عنایت‌الله مجیدی و سیدعلی آل‌داود توسط کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و محمد افشین وفایی، نمایندۀ بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، به برندگان پنجمین و ششمین دورۀ جایزۀ گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار اهدا شد.
شد. به گزارش ایرنا، در این مراسم دو پایان‌نامه دکتری و کارشناسی ارشد در زمین? تصحیح متون فارسی و نیز بازخوانی و تحلیل کتیبه‌ها به شرح زیر اعلام شدند: «تصحیح، تحشیه و تعلیقه بر ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان»، پژوهش زهرا خسروی دستگردی پایان‌نامه دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، دانشکده علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، استاد راهنما: دکتر محمدابراهیم مالمیر، استاد مشاور: دکتر عطا محمد رادمنش. «تحلیل آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌های توران‌پشتی و نسبت آنها با جریان‌های مذهبی»، پژوهش میثم صادقی توران پشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکد? الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، استاد راهنما: دکتر احمد پاکتچی، استاد مشاور: دکتر عباس مصلایی‌پور.» در ابتدای این مراسم، کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی ضمن تشکر از هیأت داوران و فرزندان استاد ایرج افشار گفت: خانواد? افشار از مرحوم دکتر محمود افشار تا ایرج افشار و فرزندانش همه از شیفتگان ایران و فرهنگ ملی ایران هستند و واقعا این خانواده از هر نظر ستایش برانگیزند و همیشه نامشان در ایران و در تاریخ فرهنگ ایران باقی خواهد ماند؛ به‌ویژه استاد ایرج افشار که خود در واقع یک دایره‌المعارف بود و از هر نظر غیرقابل جانشین. تألیفات، مقالات و زحمات ایشان به‌قدری برجسته است که در این چند کلمه نمی‌توان توصیف کرد. در ادامه، سیدعلی آل‌داود، عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و مشاور حقوقی گنجین? پژوهشی ایرج افشار، اظهار کرد: درباره استاد ایرج افشار مطلبی نیست که کسی نداند و همه وی را یکی از برجسته‌ترین ایران‌شناسان معاصر ایران می‌شناسند و فهرست تألیفات و مقالات ایشان دلیل مهمی بر این ادعاست. وی افزود: یکی از ویژگی‌های مهم استاد افشار این است که در دوران پیش از انقلاب و به‌ویژه بعد ازانقلاب همواره مشوق محققان جوان و پژوهشگرانی بود که در عرصه‌های مختلف ایران‌شناسی تحقیق می‌کردند. به‌ویژه در مسافرت‌های زیادی که به شهرستان‌ها داشت، اگر کسی را شایسته می‌دید که مستعد تحقیق است، حتما دستش را می‌گرفت و نوشته‌ها و یادداشت‌ها و مقالاتی که می‌نوشت را در مجلاتی از قبیل راهنمای کتاب منتشر می‌کرد و این مهم‌ترین تشویق بود برای یک محقق شهرستانی که هنوز اسمی از خودش در نشریات ندیده بود و در نتیجه کار و تحقیق جدی را از همان موقع شروع می‌کرد. سپس، عنایت‌الله مجیدی، رئیس کتابخان? مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و از اعضای گنجین? پژوهشی استاد ایرج افشار نکاتی درباره فرآیند انتخاب آثار و همچنین ویژگی‌های آثار برگزیده برشمرد. زهرا خسروی دستگردی که پایان‌نام? دکتری او با عنوان «تصحیح، تحشیه و تعلیقه بر ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان» یکی از برندگان این دور? جایز? گنجین? پژوهشی استاد ایرج افشار است؛ درباره پایان‌نامه خود توضیح داد: منظوم? تعلیمی نصاب الصبیان در لغت و علوم گوناگون (ادبی، تاریخی، نجوم، ریاضی و…) از قرن ?تا ??مشهور و کاربردی بوده است. این لغت‌نامه و دایره‌المعارف کوچک به دلیل اعتبار و ابتکار شیو? ابونصر فراهی در آموزش، الهام‌بخش نصاب‌نویسانِ جهان اسلام شد، طوری‌که ??شرح بر آن نوشتند؛ ریاض‌الفتیان یکی از آن شروح است که به دلیل شهرت و اعتبار مؤلفش، نظام‌الدین بن کمال‌الدین بن جمال‌الدین معروف به ابن‌حسام، کامل‌ترین و مهم‌ترینِ این شروح است. نگارنده در تصحیح و تحشی? «ریاض‌الفتیان فی شرح نصاب‌الصبیان» از ?نسخ? خطی از قرن ?تا ??استفاده کرده است. وی افزود: در این اثر ???صفحه‌ای که به یاری دکتر محمدابراهیم مالمیر و دکتر عطا محمد رادمنش نوشته شده، از ???منبع فارسی و عربی استفاده شده است. ریاض‌الفتیان منبع خوبی برای مبانی فقه‌الغه، وجوه تسمیه، کلمات معرب، تحولات ساختاری و تناوب‌های ظریف برخی لغات و عبارات و کلمات نادر است. همچنین در این اثر برخی معانی لغات وجود دارد که در سایر فرهنگ‌ها نیست و منبع خوبی برای معانیِ فوت‌شد? برخی لغات به حساب می‌آید. دیگر برند? این دوره از جایز? گنجین? پژوهشی استاد ایرج افشار، میثم صادقی توران‌پشتی است که برروی «تحلیل آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌های توران پشت و نسبت آنها با جریان‌های مذهبی» در قالب پایان‌نام? کارشناسی ارشد خود تحقیق و پژوهش کرده است. وی در توضیح کار تحقیقی خود گفت: عنوان پایان‌نامه گویای ماهیت میان‌رشته‌ای آن است. مفاهیم کتیبه و توران پشت حوزه‌های ایران‌شناسی و باستان‌شناسی را به یاد می‌آورند و آیات قرآنی و جریان‌های مذهبی، یادآور دانش تفسیر و کلام هستند. در این پایان‌نامه پس از بیان کلیات و مفاهیم تحقیق، در یک فصل، متن قریب به اتفاق کتیبه‌های توران پشت اعم از کتیبه‌های بنا، یادگاری‌ها و سنگ قبور در اختیار گذاشته شده و در یک فصل، مقوله انتخاب آیات قرآنی به‌کاررفته در کتیبه‌ها و شناسایی جریان‌های مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. قدیمی‌ترین تاریخ مندرج بر این کتیبه‌ها سال ???هجری را نشان می‌دهد که در نگاه نخست به غیر از مسلمان بودن نگارنده، چیز دیگری از آن قابل برداشت نیست. البته پدر کاتب آن سنگ نوشته «رستم» نام داشته است که بر این اساس احتمال دارد پدر او زرتشتی بوده باشد. پس از آن در تاریخ ???و ???هجری با نگارش آیات ??تا ??سور? مبارک? شعراء بر سنگ‌نوشته‌هایی مواجهیم که با توجه به مضمون زاهدانه این آیات و کتابت عباراتی همچون «قطب کامل» بر کتیبه‌های همجوار، باید این تواریخ را آغاز گرایش به تصوف در توران پشت قلمداد کرد. البته این اظهارنظر براساس کتیبه‌های موجود است. در کتیبه‌های مربوط به قرن پنجم، ششم و هفتم که نوعاً کتیبه‌ها از نوع سنگ مزار هستند، نشانه‌های پررنگی از تصوف به‌چشم می‌آید. همچنین عبارات «شیخ» و «شاب» و «زاهد» که مکرراً بر سنگ قبور دیده می‌شوند، نمونه‌هایی از این نشانه‌ها هستند و در این دوره است که آیه امانت که در منابع صوفیه بسیار مورد توجه است، بر کتیبه‌های سنگ مزار کتابت شده‌است. در پایان این مراسم، جوایز با حضور ماندانا صدیق بهزادی، زهرا شادمان، عنایت‌الله مجیدی و سیدعلی آل‌داود توسط کاظم موسوی بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و محمد افشین وفایی، نمایند? بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، به برندگان پنجمین و ششمین دور? جایز? گنجین? پژوهشی ایرج افشار اهدا شد.
